Abstract:
پژوهش حاضر، در پی تحلیل جامعه شناختی کارکردهای اجتماعی مناسک مذهبی عاشورا و چگونگی تاثیر آن بر زنان 18 سال به بالا در شهر مشهد آغاز گردید.
این پژوهش به روش پیمایشی انجام پذیرفته است. جامعه آماری این بررسی، شامل کلیه زنان 18 سال به بالای ساکن در شهر مشهد در سال 91 بوده است که از این میان، تعداد 206 نفر از طریق فرمول نمونه گیری کوکران به عنوان حجم نمونه و با روش نمونه گیری خوشه ای دو مرحله ای متناسب با حجم انتخاب گردیدند. روش گردآوری اطلاعات، پرسشنامه نیمه استاندارد همراه با مصاحبه بوده است. پس از جمع آوری داده ها، با استفاده از نرم افزار آماری SPSS در دو سطح توصیفی و استنباطی به توصیف و تجزیه و تحلیل داده ها پرداخته شده است.
یافته ها نشان داد که میزان شرکت در مراسم مذهبی با میزان نظارت اجتماعی، میزان انسجام اجتماعی و میزان تجدید حیات اجتماعی رابطه علی معناداری داشته اند. دو نوع مراسم روضه خوانی عمومی و دوره قرآن، بیشترین تاثیر را بر متغیرهای وابسته چهارگانه داشته است.
نتیجه پژوهش نشان داد: رابطه معناداری بین متغیرهای شرکت در مناسک مذهبی و افزایش تجدید حیات اجتماعی وجود دارد.
Machine summary:
بنابراین، میتوان نتیجه گرفت که شرکت در مراسم مذهبی میتواند افزایش تجدید حیات اجتماعی را به دنبال داشته باشد و یکی از متغیرهای وابسته این تحقیق را تشکیل خواهد داد که با ابعادی همچون تقویت باورهای مشترک،تقویت مشارکت اجتماعی و تقویت احساس علاقه تعریف میگردد.
و یا برانگیختن احساس و عاطفه انسانی، ضمن برقراری تعامل و تجمع افراد و گروهها، سبب نوعی جامعهپذیری دینی شده و موجبات توالی استمرار و انتقال فرهنگی را فراهم میسازد؛ اگرچه میزان تأثیرپذیری از این ساختارها، از فردی به فرد دیگر متفاوت است و به میزانی که افراد شرکت و حضور همهجانبه و آگاهانهای در مراسم دینی داشته باشند، میزان جامعهپذیری دینی، نظارت اجتماعی و در پی آن، تجدید حیات دینی بیشتر خواهد بود.
جدول نشان میدهد حدود 20 درصد از افرادی که در مراسم مذهبی شرکت نمیکنند به میزان خیلی کم یا کم جامعهپذیری دینی از بعد پیامدی دارند.
نتایج یافتهها نشان داد که متغیر مستقل میزان شرکت در مراسم مذهبی (از ابعاد گوناگون) با متغیرهای وابسته میزان جامعهپذیری دینی (از ابعاد گوناگون)، میزان کنترل و نظارت اجتماعی (از ابعاد گوناگون)، میزان انسجام اجتماعی (از ابعاد گوناگون، بجز بعد باور به افت منزلت شخص در نزد دیگران هنگام بروز گناه از وی) و میزان تجدید حیات اجتماعی رابطة علی معناداری داشتهاند.
حدود 60 درصد از تغییرات این متغیر توسط عوامل دیگری غیر از شرکت در مراسم مذهبی است که در تحقیق حاضر مورد بررسی قرار نگرفته است، همچنین 10/0 از تغییرات متغیر وابسته کنترل و نظارت اجتماعی توسط متغیرمستقل شرکت در مناسک(سخنرانی عمومی و سفره نذری خویشاوندی)تبیین میگردد.