Abstract:
خصوصیّات بصری، سهم مهمّی در هویّت ناحیه و حسّ مکان دارد؛ به گونهای که به لذّتبردن مردم از محیط طبیعی و مصنوع اطراف کمک میکند و سبب جذب سرمایهگذاری و پیشرفتهای اجتماعی - اقتصادی منطقه و نیز جذب گردشگران و تمایل آنها به بازگشت دوباره به محیط میشود. مشاهدة منظر و ادراک آن توسّط انسان، نقش مهمّی در ادراک و شناخت وی از محیط دارد. هدف پژوهش، ارزیابی کیفیّت بصری مناظر موجود در مسیرهای اصلی منتهی به شهر بجنورد و سطحبندی آنها بوده است. به منظور تجزیه و تحلیل دادهها تلفیقی از رهیافت ادراکی ارزیابی کیفیّت بصری مناظر و روش ارزیابی میزان ادراک آن استفاده شده است. ابتدا تمامی مسیرهای اصلی منتهی به شهر بجنورد با بهکارگیری ابزارهایی از جمله مکانیاب، قطبنما، نقشة راههای شهرستان بجنورد و دوربین عکّاسی، مورد بررسی میدانی قرار گرفت. در مجموع تعداد 129 عکس از نقاط ایست مختلف در سه مسیر اصلی منتخب منتهی به شهر بجنورد، جهت بررسی ادراک بصری مناظر گرفته شد که از این تعداد، 24 عکس برای بررسی نهایی برگزیده شد. شاخصهای اصلی بررسی مناظر شامل 6 شاخص «موقعیّت بیننده»، «فاصلة دید»، «ترکیب منظره»، «شکنندگی بصری»، «حرکت چشم بیننده» و «بهترین جهت دید» در 17 حالت، در نظر گرفته شدهاند. طبق یافتهها، مسیر شمارة 1 با دارا بودن بیشترین نقاط دید در زیر پای بیننده و کمترین میزان شکنندگی بصری حائز کیفیّت ادراکی متمایز از سایر مسیرهای مورد بررسی است؛ همچنین نتایج میزان ادراک منظر نشان میدهد که مسیر یک به واسطه مقدار محاسبه شده عامل P (میزان ادراک منظری که گردشگر از تمامی مناظر قابل رؤیت در یک مکان دریافت میکند)، در سطح اوّل، قرار میگیرد. در خاتمه، تحلیل کیفی و ترسیم ضرباهنگ میزان ادراک منظر در سه مسیر، ارائه شده است.
Visual characteristics have an important contribution to the region's identity and sense of place. It helps people enjoy the nature، built environment، cause investment attraction، socio-economic development of the region and attract tourists and their desire to return to the environment. Finding landscape and its perception by humans، plays an important role in the perception and his knowledge of the environment. The aim of the study is to evaluate the visual quality of landscapes in the main routes leading to Bojnord city and ranking them. In order to analyze the data، compilation of conceptual approaches to evaluate the perception of landscape and visual quality assessment method (LPD) is used. First، all major routes leading to Bojnord city were investigated through field studies using tools such as GPS، compass، maps of city and photography. Total 129 photographs، from different checkpoints in the three main routes leading to the city، were taken to study the visual perception of landscapes and 24 photos were chosen for final review. The main indicators، including six items of "the position of the viewer"، "distance vision"، "landscape composition"، "visual fragility"، "the eye of the beholder" and "Best to see"، in 17states، have been considered. According to the findings، route number one، with the highest points of view، under the viewer's feet and the lowest visual fragility، has a distinct perceptual quality from the other studied paths. The results of LPD method، show that this route، by the calculated of "P" (tourists' perception of perspective that is visible from all the sights in one place)، is in the first level. Finally، qualitative analysis and perspective drawing of landscape perception rhythm in three directions، is provided.
Machine summary:
"11 ادراک، معلول عواملی چون نور، گونه های گیاهی، توپـوگرافی و بسـیاری از عوامـل دیگـر اسـت (جیوسـتی و ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 1- Abazari & Mehrabi 2- Hillery 3- Lynn & Brown 4- Petrosillo 5- Renjie 6- Rogge 7- Daily 8- Schnurr & Holtz 9- Lindemann 10- Junge 11- Giusti همکاران ، ٢٠١٥).
از جمله عواملی که در تحلیل دید و منظر مورد بررسی قرار گرفته اند عبارتند از: 6 موقعیت بیننده (رفیعانی خاچک و همکاران ، ١٣٩٣؛ مخدوم ، ١٣٩٠؛ کری و ناسائور٥، ٢٠٠٢؛ وارگوس و لـورس ، ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 1- Kyle 2- Leopold 3- Caiani 4- McHarg 5- Corry & Nassauer 6- Vargues & Loures 1 ٢٠٠٨): مکانی است که بیننده در آن قرار میگیرد؛ اگر منظره روبه روی آن باشد فرد و منظره هم مرتبـه هسـتند؛ اگر منظره بالای سر بیننده باشد فرد در مرتبه پایین تر٢ از آن قرار دارد؛ و اگر موقعیت بیننده برتر٣ از منظـره باشـد بدین معناست که منظره در زیر پای آن واقع شده است .
رفیعانی خاچک و همکاران (١٣٩٣)، کیفیت بصری مناظر در مسیرهای پیاده روی حوضه آبخیز زیارت گرگان را با استفاده از رهیافت ادراک بصری مورد بررسی قرار میدهد و معتقد است : شناسایی مسیرهای پیـاده روی و نقـاط دید آنها، ارزیابی کیفیت هر یک از این نقاط و معرفی مسیرها بر اساس کیفیت منظره ها با استفاده از روش ادراکی ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 1- Equal 2- Lower 3- Higher 4- Karjalainen 5- Fore ground 6- Middleground 7- Background 8 -Landscape Visiual Fragility 9- Ayala 10- Sundli میتواند به عنوان الگویی مناسب برای مدیریت مطلوب تر منـاطق تفرجـی مـورد اسـتفاده قـرار گیـرد."