Abstract:
در این پژوهش رفتار مکانی ـ زمانی بارش در پهنهی مرکزی و جنوبغربی ایران با استفاده از دادههای بارش روزانهی 114 ایستگاه همدید، اقلیمشناسی و بارانسنجی که دارای آمار بیش از 10 سال بودند، در بازهی زمانی 11/10/1329 تا 11/10/1383 بررسی شد. ابتدا آرایهای بهابعاد 114×19724 تهیّه و ضمن محاسبهی میانگین بارش برای هر روز تقویم خورشیدی، با بهرهگیری از روش کریگینگ نسبت به پهنهبندی و تحلیل بارش در این پهنهی جغرافیایی اقدام شد. بدین ترتیب آرایهی جدیدی بهابعاد 3720×366 بهدست آمد. آنگاه یک تحلیل خوشهای پایگانی انباشتی روی این آرایه انجام گرفت. نتایج حاصل از تحلیل خوشهای روی فواصل اقلیدسیِ این آرایه بهروش "وارد" نشان داد که برحسب مقدار و زمان دریافت بارش در منطقهی مورد مطالعه، چهار ناحیهی بارشی متمایز وجود دارد. مناطق مذکور با توجّه به وضعیّت بارشی آنها، شامل منطقهی بسیار کمبارش، کمبارش و نیمهپُربارش و پُربارش هستند.
In this research, temporal and spatial behavior of precipitation on the central and south western areas of Iran was studied at 114 synoptic, climatology and rain gauge stations, which had a statistic more than 10 years, in a period from 1329/10/11 to 1383/10/11. At first a 19724×114 matrix was obtained. Then, for each day in solar calendar, the mean daily precipitation calculated. In order to calculate precipitation for the area under study, digital maps with a spatial resolution of 14×14 Km daily maps have been calculated using Kriging method and, consequently, a new 366×3720 matrix was obtained. After that, an agglomerative hierarchical cluster analysis has been carried out on this matrix. The results of cluster analysis on Euclidean distance of this matrix based on Ward linkage method showed that according to the amount and time of received precipitation, four different precipitation regions were detected in the study area. These regions include super rainy, semi super rainy, super weak, and weak regions.
Machine summary:
"تحلیل رفتار مکانی ـ زمانی بارش روزانه در نواحی مرکزی و جنوب غربی ایران امیرحسین حلبیان *ـ استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه پیام نور فرشته حسینعلی پور ـ کارشناس ارشد اقلیم شناسی ، دانشگاه اصفهان فاطمه جعفری شندی ـ کارشناس ارشد اقلیم شناسی ، دانشگاه اصفهان پذیرش مقاله : ١٣٩٠/١٠/٠١ تأیید نهایی : ١٣٩١/٠٢/١٥ چکیده در این پژوهش رفتار مکانی ـ زمانی بارش در پهنه ی مرکـزی و جنـوب غربـی ایـران بـا استفاده از داده های بارش روزانه ی ١١٤ ایستگاه همدید، اقلیم شناسی و باران سـنجی کـه دارای آمار بیش از ١٠ سال بودند، در بازه ی زمانی ١٣٢٩/١٠/١١ تا ١٣٨٣/١٠/١١ بررسی شد.
سیبرت ٨ و همکاران (٢٠٠٦) برای مطالعه ی الگوهای همدید و منطقـه ای بـارش هـای سنگین در اتریش ، طی سال های ٩٣-١٩٧٩ (یک دوره ی ١٥ ساله )، از داده هـای ١٣١ ایسـتگاه اقلیمـی بهـره گرفتند و هفت الگوی همدید مربوط به این بارش ها و نیز هفت ناحیه ی بارشی در اتـریش را بـا روش تحلیـل خوشه ای شناسایی کرده و در هر ناحیه الگوهای آنها را تحلیل و بررسی کردند.
مواد و روش ها در این پژوهش برای پهنه بندی و تحلیل رفتار مکانی و زمانی بارش در مرکز و جنـوب غـرب ایـران ، داده هـای روزانه ی بارش ١١٤ ایستگاه همدید، اقلیم شناسی و بـاران سـنجی در نـواحی مـورد نظـر از ١٣٢٩/١٠/١١ تـا ١٣٨٣/١٠/١١ خورشیدی (١٩٥١/١/١ تا ٢٠٠٤/١٢/٣١) با بیش از ١٠ سال آمار گردآوری شد (شکل شماره ی ١).
خوشه بندی نواحی بارشی در مرکز و جنوب غرب ایران ١) پربارش : این ناحیه با میانگین بارش سالانه حدود ١٣٠٣ میلی متر، کمابیش ٢ درصد منطقه را تحـت پوشش دارد و نقطه ی اوج زمانی بارش آن ، دی ماه است (شکل های شـماره ی ٤ و ٨)."