Abstract:
پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی و با هدف تبیین اختلاف اهل سنت و وهابیان در مسئله توسل و دفاع از اصالت دینی و قرآنی آن با استفاده از آراء و مستندات اندیشمندان اهل سنت به نگارش در آمده است. وهابیان که خود را منتسب به اهل سنت می دانند به پیروی از ابن تیمیه و محمد بن عبدالوهاب انواعی از توسل مانند توسل به اموات اولیا وصالحان و توسل به ذوات گرانقدر را انکار نموده و دیگر مسلمانان را متهم به شرک می کنند. یکی از ادله وهابیون در ممنوعیت این دو نوع توسل، حدیث استسقاء و مراجعت عمر بن خطاب به عموی پیامبر صلی الله علیه و آله جهت طلب باران است. ولی اهل سنت مشروعیت توسل به ذوات و اموات را باور دارند و با استناد به آیات و روایات و اتخاذ رویکردی انتقادی، برداشت وهابیان از حدیث استسقاء را تحلیل و نقد می کنند.
Machine summary:
"توسل از جمله مواردی است که برخلاف اندیشههای وهابیت که رأی به حرمت جلوههای گوناگونی از آن داده و در پذیرش آن سختگیری فراوانی روا داشته اهل سنت پیوسته آن را تقدیس و از این موهبت الهی غافل نبودهاند زیرا از دیدگاه ایشان در قرآن به مشروعیت توسل به اولیا الله و واسطه قرار دادن آنها برای تقرب به خداوند و طلب حاجت از او تصریح گردیده و روایات فراوانی نیز بر آن صحه گذاشته است همچنین سیره مسلمین از عصر پیامبر| تاکنون بر آن استوار بوده است.
و نیز گفته کسانی که میگویند چون فلان شخص از من به خدا نزدیکتر است، پس باید او را واسطه در دعاها قرار دهم، این سخنان شرک و گوینده آن مشرک است (ابنتیمیه، 1410: 18) محمد بن عبدالوهاب ناشر افکار ابنتیمیه این نظریه را بهگونهای واضح در تألیفات خود درج نموده است؛وی مینویسد: اگر کسی در تمام شب و روز خدا را عبادت کند، آنگاه نزد قبر پیامبر و یا ولی خدا، آنان را بخواند (و حاجتی بطلبد) در واقع دو معبود برای خود برگزیده، و گواهی نداده است که معبودی جز خدای یگانه نیست (عبدالوهاب، 1420: 8 / 100) وی در ادامه نیز اینگونه سخنان خود را تکرار میکند: «من ظن أن بین الله وبین خلقه وسائط ترفع إلیهم الحوائج فقد ظن بالله سوء الظن.
2. آیات قرآن در آیات زیادی در قرآن کریم به مسئله حیات انسان پس از مرگ اشاره شده است و دانشمندان اهل سنت از همین آیات استفاده کرده و نظر وهابیت مبنی بر حرمت توسل به اموات را رد نموده و نتیجه میگیرند که توانایی که اولیا و صالحان در زمان حیاتشان برای توسل نزد خداوند داشتند پس از مرگ نیز برای آنها وجود دارد و لذا دلیلی برای الزام به پذیرش برداشت وهابیون از حدیث استقسا وجود ندارد."