Abstract:
ولایت فقیه از جمله مباحث و مفاهیم مهم فقه سیاسی شیعه است؛ که پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران بهعنوان یکی از پایههای اصلی نظام اسلامی مطرح شده است. در حقیقت، بحث دربارهی اختیارات فقیهی است که ولایت امر را به عهده گرفته است. این مفهوم و ساختار سیاسی متکی بر آن، دشمنان سرسختی دارد؛ به گونه ای که با ایجاد شبهه در بحث حدود اختیارات ولایت فقیه چهرهای غیر منطقی و مستبدانه از آن ارائه می دهند. همچنین از آن جا که آیت الله خامنه ای به عنوان ولی فقیه در جایگاه رهبری نظام جمهوری اسلامی قرار دارند؛ شناخت و آشنایی نظرات ایشان در رابطه با حدود و اختیارات ولی فقیه از اهمیت به سزایی برخوردار است. بر اساس اندیشه سیاسی آیت الله خامنه ای ولایت، ادامه بحث نبوت است؛ و معانی چون به هم پیوستگی، وحدت فکری و عملی، ارتباط معنوی، محبت افرادی که یک عقیده را پذیرفته اند.ایشان ولایت را تنها از آن خداوند می دانند و ولایت غیر خدا را طاغوت می نامند. ایشان با اشاره به یک نظم ولایی، ولایت را از آن خدا و کسانی که از سوی خداوند منصوب شده اند؛ می دانند. بر این اساس بین ولایت الهی و حکومت های مادی تمایز وجود دارد. لذا این مقاله بر آن است تا به این سوال اصلی پاسخ دهد که جایگاه ولایت مطلقه فقیه در اندیشه سیاسی آیت الله خامنه ای چیست؟ برای پاسخ به سوال مذکور از روش تحلیل اسنادی که از جمله روش های کیفی است استفاده شده است.
Machine summary:
"در نتیجه ، مطلق بودن ولایت یعنی اینکه فقیه : ١- مستلزم است که همه احکام اسلام را تبیین و اجرا کند؛ زیرا چون هیچ حکمی از احکام الهی در عصر غیبت قابل تعطیل شدن نیست ؛ ٢- بر اساس قاعده اهم و مهم ، برای تزاحم احکام چاره ای بیندیشد؛ ٣- برخلاف حکومت های مطلقه ، اطلاق در ولایت فقیه محدود به موازین اسلامی و رعایت عدالت و تقوا برای اداره جامعه اسلامی است .
از نظر امام خمینی(ره ) ولی فقیه دارای کلیه اختیارات حکومتی پیامبر(ص ) است و حکومت وی شعبه ای از ولایت مطلقه رسول الله (ص ) و یکی از احکام اولیه اسلام است که بر تمام احکام فرعی، حتی نماز، روزه و حج تقدم دارد و به تعبیری دیگر کلیه امور مربوط به حکومت و سیاست که برای پیامبر(ص ) و ائمه (ع ) مقرر شده ، در مورد فقیه عادل نیز مقرر استو عقلا نمیتوان فرقی میان این دو قائل شد (امام خمینی(ره )، ١٣٦٥: ٣٥).
بحث از آنجا آغاز میشود که در سال ١٣٦٦ در پی برخی حوادث و اظهار نظرات ، آیت الله خامنه ای امام جمعه و رئیس جمهور وقت ، در خطبه نماز جمعه در مورد ولایت مطلقه فقیه و محدوده اختیارات ولایت مطلقه فقیه اشاراتی نموده و این گونه اظهار نظر میفرمایند: «اقدام دولت اسلامی، در برقرارکردن شروط الزامی به معنای برهم زدن قوانین و احکام پذیرفته شده اسلامی نیست ..."