Abstract:
هدف: از آنجاکه شبکههای اجتماعی علمی همانند پایگاههای استنادی امکان بررسی میزان استفاده از یک منبع یا اثر را فراهم میکنند، هدف این پژوهش بررسی شبکههای اجتماعی علمی بهعنوان یکی از ابزارهای ارزیابی پژوهشگران است.
وششناسی: پژوهش حاضر از نوع مطالعه پیمایشی و روش بهکار رفته در آن آلتمتریک (سنجشهای مبتنی بر شبکههای اجتماعی) است. جامعه مورد مطالعه در این پژوهش، اعضای هیئتعلمی دانشگاه تهران شامل ۱۵۶۶ نفر هستند که از میان آنان ۳۰۹ نفر با نمونهگیری تصادفی طبقهای نسبی، برای بررسی انتخاب گردیدند. دادههای پژوهش با جستوجوی اسامی این پژوهشگران و استخراج مقالات آنها، در نمایه استنادی اسکوپوس و سپس جستوجوی مقالات همان افراد در سه شبکه اجتماعی علمی سایت یو لایک و بیبسونومی و مندلی گردآوری شد. دادههای بهدستآمده با استفاده از نرمافزار اکسل و اس. پی. اس. اس. تحلیل شدند.
یافتهها: براساس نتایج بهدستآمده، مندلی با میزان همبستگی ۸۰۱/ ۰ بهعنوان ابزار جایگزین یا مکمل در ارزیابی پژوهشگران، مناسب شناخته شد. سایت یو لایک و بیبسونومی بهترتیب با همبستگی ۴۳۹/ ۰ و ۲۴۱/ ۰ در جایگاه دوم و سوم قرار دارند. بدینترتیب وزارت علوم و مراکز آموزش عالی و موسسات پژوهشی علاوهبر اینکه از وضعیت پژوهشگران آگاه میشوند، شاخص و ابزارهای نوینی برای ارزیابی پژوهشگران کسب مینمایند.
نتیجهگیری: نتایج نشان داد که مندلی میتواند به عنوان ابزار جایگزین یا مکمل برای ارزیابی دانشمندان استفاده شود
Purpose: Similar to citation databases، social networks can be used to measure document and article use; therefore، the aim of this research is to investigate the social media or networks as tools for evaluation of scholars.
Methodology: The Altmetrics method _ measures based on social media or network_ was used for the survey. A sample of 309 facultly members affiliated to the University of Tehran were surveyed in order to find their publications on Scopus and their social records on bookmarking websites of CiteULike، Bibsonomy and Mendeley. The data were analyzed using Excel and SPSS software.
Findings: Research findings demonstrated that there is significant correlation between citations and social bookmark records of Iranian scholars' publication. The highest correlation is between Mendeley and Scopus at ρ=0.80. The correlation between CiteULike and Scopus is low (ρ=0.439) while that for Bibsonomy is very low (ρ=.0241).
Conclusion: Results show that Mendeley can be used as alternative or complementary tool for evaluation of the scholars.
Machine summary:
ارزیابی پژوهش، تأثیر علمی، آلتمتریکس، نشانهگذاری اجتماعی، رسانۀ اجتماعی، شبکۀ اجتماعی (رجوع شود به تصویر صفحه) مقدمه سنجش و ارزیابی فعالیتهای علمی ازجمله مهمترین عوامل مؤثر در سیاستگذاری علمی است (بهروزفر و داورپناه، ۱۳۸۸) که بهطور سنتی از تحلیل استنادی برای این منظور استفاده میشد (موئد"، ۲۰۰۵ نقل در لی" ثلوال" و گویستینی"، ۲۰۱۲)؛ اما گسترش وب و ظهور روشهای نوین ارتباط و اشاعۀ پژوهش مانند آرشیوهای دسترسی باز و مجلات برخط و ابزارهای رسانههای اجتماعی (لی و دیگران، ۲۰۱۲)، متخصصان علمسنجی و سیاستگذاران را به این فکر انداخت که مقیاسهای گوناگون واقعگرایانهای از تأثیر پژوهشی ایجاد کنند (پریم" و پیووار" و همینگر"، ۲۰۱۲)؛ زیرا استنادها برای افزایشیافتن، نیاز به زمان دارند و به همین جهت بهترین شاخص برای ارزیابی بهشمار نمیروند.
با توجه به نوبودن این ابزارها در پژوهشهای علمسنجی کشور و کاربردیبودن آنها در این زمینه، معرفی و بررسی کاربرد عملی آنها برای کسب شواهد بیشتری دربارۀ Torres, Daniel Cabezas, Alvaro Jimenez, Evaristo Bibsonomy CiteULike Mendeley Reher, Sabrina Siebenlist, Tobias Yeong CH Abdullah BJJ جایگزینی یا استفادۀ تکمیلی از رسانهها یا شبکههای اجتماعی در راستای ارزیابی پژوهشگران، بهویژه در حوزههای موضوعی که نمایۀ استنادی برای سنجش تأثیر، جامع یا کافی نیست (کوشا و دیگران، ۲۰۱۰) ضروری بهنظر میرسد.
آیا میان استنادهای اسکوپوس و نشانهگذاریهای شبکههای اجتماعی علمی بیبسونومی و سایت یو لایک و مندلی، همبستگی یا رابطۀ معناداری وجود دارد؟ پیشینه پژوهش مطالعات بسیاری دررابطهبا شبکههای اجتماعی انجام شده است و هریک از این پژوهشها، شبکههای اجتماعی را یا با هدف سنجش تأثیر پژوهشی یا بهمنظور ارزیابی پژوهش موردبررسی قرار دادهاند.