Abstract:
بررسی متن محور آثار کهن این امکان را فراهم میآورند تا در بررسی علمی سیر تحول تاریخنگاری در عرصههای مختلف، مبنایی برای تشخیص برخی تفاوتهای محتوایی ایجاد شده در متون داشته باشیم. تکیه ابومخنف در نگارش کتاب مقتل الحسین بر جزئیات و محاورات و نیز نزدیکی دوره حیات او به واقعه کربلا، مجموعهای نادر از عملکرد امام(ع) در مراحل مختلف شکلگیری واقعه کربلا را در اختیارمان قرار داده است. بر این اساس، پاسخ به این پرسش که وجه تعلیمی مکتب امام حسین(ع) از آغاز حرکت ایشان از مدینه تا رسیدن به کربلا و شهادتشان بر چه شاخصههایی استوار بوده است، منظور نظر تحقیق حاضر قرار گرفته است. نتیجه این پژوهش توصیفی ـ تحلیلی، حاکی از آن است که آگاهی دادن به مخاطبان شاخصه اصلی مکتب امام حسین(ع) در مسیر حرکت ایشان بوده است. ایشان این مهم را با محوریت دو موضوع به انجام رسانیدهاند: بیان ویژگیهای رهبر مسلمانان و عدم مشروعیت حکومت وقت.
Machine summary:
"در این کتاب شیوه گزارش ابومخنف از شکلگیری واقعه کربلا بهگونهای است که او نهتنها به گفتههای مخالفان و قاتلان امام حسین× و نیز یاران ایشان توجه کرده و از نقل آنها اجتناب نورزیده است، بلکه در پرتو این دست از روایات ـ که گاه خود نیز به اعتبار و ارزش آنها اعتقادی نداشته است ـ به بازنمایی بخشی از باورهای نادرستی پرداخته است که در میان مردم رواج داشته است.
شاخصههای مکتب امام حسین× در سیر حرکت ایشان از مدینه تا کربلا همانطور که پیشتر گفته شد با مطالعه دقیق مجموعه گزارشهای مفصلی که در کتاب مقتل الحسین ابومخنف در خصوص سیره نظری و عملی سید الشهداء× در روند حرکت ایشان از مدینه تا رسیدن به کربلا و شهادت آن حضرت وجود دارد، میتوان به آن دسته از شاخصههایی که امام× در این بازه زمانی تعلیم آن را به مسلمانان ضروری میدانستهاند، پی برد.
3 مروری بر وقایع شب و روز عاشورا که به صورت مفصل و با بیان جزئیترین گفتگوها، واکنشها و عملکردهای اباعبدالله×، خاندان و یاران ایشان در کتاب ابومخنف آورده شده است، سادهترین راه برای آگاهی از مکتب تعلیمی امام× و تأکیدی است که سید الشهداء بر شاخصه دین مداری رهبر مسلمانان داشتهاند.
مروری بر جزئیات و محاورات نقل شده در این اثر همچنین نشان میدهد که امام حسین× به منظور برجستهسازی عدم مشروعیت حاکمیت (محور دوم آموزهها)، علاوه بر تأکید مستقیم در سخنان خود، از روشهایی همچون به کارگیری هوشمندانه واژگان، عبارات و یا جملات دارای بار معنایی منفی، خواندن برخی اشعار آشنا با ذهن مخاطبان و نیز قرائت آیات قرآن برای انتقال منظور خود بهره بردهاند."