Abstract:
اعتبارسنجی سندی روایات طبی، به علت پیوندی که با سلامت جسم و روح دارد، مسئله اصلی این مقاله است و هدف از آن، روشن سازی میزان نقش معصومین در این قبیل احادیث است؛ چه بسا سخنان صحیحی که ناقل آن معصوم نیست. الگوی معیار در این مقاله، ابواب طب بحارالانوار است که شامل 842 حدیث در حوزه پزشکی است. مجلسی این مجموعه حدیثی را عمدتا از کتب معروف و مورداعتماد و بعضا غیرمعروف و غیرقابل اعتماد جمع آوری کرده است. عواملی چون ضعف راویان، انقطاع، ارسال و حذف اسناد بسیاری از روایات طبی باعث تضعیف سندی بیش از 95درصد احادیث طبی بحارالانوار است. البته مراد از ضعف سند حدیث، جعلی بودن آن نیست، ازاین رو شایسته است احادیث طبی بحارالانوار از لحاظ محتوایی، موردبررسی دقیقی قرار گیرند.
Machine summary:
به دلیل کثرت نقل مجلسی از دو کتاب طـب النبـی و السـرائر ذیـلا بـه شـرح آن هـا می پردازیم : ـ طب النبی با ١٦٣ حدیث از مستغفری این کتاب تألیف ابیالعباس جعفر بن محمد بن ابـیبکـر معـروف بـه ابوالعبـاس مستغفری(آقابزرگ تهرانی، ١٣٦٥ق ، ج ١٥، ص ٦٢) است و مجلسی در باب ٨٩ جلد ٥٩ بحارالانوار آن را آورده (مجلسی، ١٤٠٣ق ، ج ٥٩، ص ٢٨٩) که شامل ١٦٣ حدیث با حذف سند در ابواب مختلف طـب اسـت .
(همان جا) باتوجه به اقوال فوق و بررسی نمونه هایی که آیت الله خویی دربارة ابن ادریس آورده است ، ما نیز به این نتیجه میرسیم که اجمالا ابن ادریس حلی شخصـی موثـق و مـتقن بوده ، ولی در برخی اسناد دچار خلط شده است ؛ اما این امر فراوان نبوده و خدشه ای به وثاقت وی و کتاب السرائر وارد نمیکند.
عبدالله و حسین پسران بسطام که کتاب طب الائمه به آن ها منسوب اسـت ، نیـز دارای ضعف ها و نقدهای زیادی هستند که بخشی از آن را به نقل از حسن انصاری در بالا آوردیم و خود با مطالعه و مقایسۀ فراوانی کـه در کتـب رجـال و تـراجم بـه عمـل آوردیم ، به دو نکتۀ مهم دیگر نیز پی بردیم : نخست اینکه سال وفات حسین بن بسطام به نقل از مقدمۀ کتاب طب الائمه ، سـال ٤٠١ بیان شده است و این دقیقا هم زمان با مرگ ابن عیاش جوهری است .