Abstract:
با توجه به اهمیت مطالعات ابعاد مختلف کلان باروری، این مقاله به دنبال بررسی تعیین کننده های کلان اقتصادی- اجتماعی نرخ باروری کل و همچنین شناسایی شدت اثر این مؤلفه ها بر تغییرات باروری کل در ایران است. بدین منظور، ضمن شناسایی چهار معیار اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و بهداشتی(بیولوژیکی) مؤثر بر باروری کل، اثر هر یک بر متغیر وابسته با استفاده از تکنیک اقتصاد سنجی به روش ARDL و الگوی ECM، مورد آزمون قرار می گیرد. نتایج نشان می دهد شاخص امید به زندگی زنان، در عمده مدل های این مطالعه نه تنها رابطه مثبت و معنی داری داشته، بلکه ضرایب آن بیش از دیگر متغیرها ظاهر شده است. ضمن اینکه بجز تولید سرانه، روابط سایر متغیرهای اثرگذار بر باروری کل (در مدل های پویا و بلندمدت) مطابق انتظار و معنی دار بوده است. همچنین سرعت تعدیل الگوی باروری کل بسیار کند بوده و نوسانات کوتاه مدت به تدریج و با تاخیر زیاد به تعادل بلندمدت می رسد. از لحاظ اثر گذاری و تعیین کنندگی نیز، می توان گفت که به ترتیب، بعد بهداشتی (بیولوژیکی) بر بعدهای فرهنگی و اجتماعی مقدم می باشد. بعد اقتصادی نیز در مرتبه آخر جای گرفته است. بنابراین، توجه و تأکید بر مقوله بهداشت باروری در سیاستگذاری ها در کنار سایر مقوله ها به خصوص تشویق ازدواج افراد در سن ازدواج با حمایت های اجتماعی خاص، می تواند در پویایی جمعیّت و بهبود باروری کل به بیش از سطح جانشینی کمک نماید.
Regarding importance of studies on different dimensions of total fertility rate (TFR)، this study investigates the socioeconomic determinants of TFR at an aggregate level and identifies their impacts on TFR variations in Iran. By introducing four economic، social، cultural and health components، this paper tests the effects on dependent variable (TFR) using an auto-regressive distributed lags (ARDL) model and error correction mechanism (ECM). Results show that female life expectancy index not only had positive and significant relationship with TFR in several specifications، but also its coefficient was higher than the other coefficients. In addition، the relationships between TFR and other variables، except for GDP per capita، were expectedly significant in dynamic models. The speed of adjustment was very slow، and short-run fluctuations approached long-run equilibrium gradually with long lags. Regarding the effectiveness of different components، it can be said that health component is prior to cultural and social factors، and the economic dimension gets the final rank. Thus، an emphasis on fertility health، especially encourage to marry in marriage ages through social protection schemes could help population dynamism and to enhance the TFR more than substitution rate.
Machine summary:
روش انجام کار روش انجام اين مطالعه از لحاظ داده ها و جمع آوري اطلعات، به صورت "اسنادي و کتابخانه اي " است؛ به طوري که پس بررسي مباني نظري و شناخت کافي از مسائل مطرح شده در اين مطالعه، چارچوب مشخصي به عنوان تبيين ابعاد تعيين کننده کلن باروري شامل بعد اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي و بهداشتي )بيولوژيکي( به دست آمده است و طبيعي است که هر يک از ابعاد آن، خود مي تواند دربرگيرنده متغيرها و شاخص هاي متعددي باشد؛ در اين مطالعه، سعي شده است از متغيرهاي کليدي هر بعد استفاده شود )نمودار ٤(.
مدل مفهومي ابعاد تعيين کننده کلن باروري باروري کل (به تصویر صفحه رجوع شود) قبل از اينکه شکل کلي مدل تصريح گردد، اين نکته اساسي تأکيد مي شود که در اين مطالعه، ابعاد اقتصادي، اجتماعي، سلمت )بيولوژيکي( و فرهنگي مرتبط با نرخ باروري ملک عمل مي باشد که در مطالعات داخلي و خارجي، اين رويکرد با داده هاي بلندمدت کمتر مورد توجه بوده و لزم به ذکر مي باشد بعد اقتصادي آن، از منظر شاخص هاي اسمي و واقعي اقتصاد، به عنوان نماينده معرفي شده اند و به همين دليل، دو مدل مجزا ارائه شده و براي هر يک از اين مؤلفه ها، شاخص هايي بر اساس چارچوب نظري و تجربي و لحاظ نشدن ديگر متغيرها براي بعد مورد نظر، دليل بر ناديده گرفتن آنها در چارچوب مدل مورد نظر نبوده است.