Abstract:
پژوهش حاضر با هدف مقایسه تطبیقی شهرستان های استان خراسان جنوبی در راستای سنجش و اندازه گیری شکاف توسعه فرهنگی بین سکونتگاه های استان انجام گردید. این مطالعه به لحاظ ماهیت یک پژوهش کاربردی و از منظر روش شناسی در زمره تحقیقات توصیفی- تحلیلی قرار می گیرد که شیوه گردآوری اطلاعات، از نوع کتابخانه ای و ابزار جمع آوری با توجه به اهداف پژوهش، مبتنی بر داده ها و اطلاعات سالنامه آماری سال 1393 استان خراسان جنوبی بوده است. شایان ذکر است که جامعه آماری پژوهش 11 شهرستان واقع در استان خراسان جنوبی است که جهت سنجش سطح توسعه فرهنگی آنها، 29 مولفه در قالب شاخص های توسعه، از آمارنامه رسمی استان استخراج و با استفاده از روش بهینه سازی چندمعیاره و حل سازشی و ضریب آنتروپی شانون، مورد بررسی قرار گرفت. تحلیل یافته های پژوهش ضمن تایید وجود شکاف عمیق در توزیع و تخصیص امکانات فرهنگی بین شهرستان های استان خراسان جنوبی، حاکی از آن است که شهرستان فردوس با ضریب صفر، دارای بالاترین ضریب توسعه فرهنگی و شهرستان های سربیشه با ضریب 1 و درمیان با ضریب 95/ 0، دارای پایین ترین ضریب توسعه به لحاظ برخورداری از شاخص های فرهنگی بوده اند. نتایج سطح بندی شهرستان ها، به لحاظ توسعه فرهنگی نیز نشان می دهد که قسمت اعظم این استان در جرگه مناطق محروم از توسعه قرار گرفته است.
Machine summary:
شایان ذکر است که جامعه آماری پژوهش 11 شهرستان واقع در استان خراسانجنوبی است که جهت سنجش سطح توسعه فرهنگی آنها، 29 مؤلفه در قالب شاخصهای توسعه، از آمارنامه رسمی استان استخراج و با استفاده از روش بهینهسازی چندمعیاره و حل سازشی و ضریب آنتروپی شانون، مورد بررسی قرار گرفت.
بر همین اساس، با عنایت به مغفول ماندن برخی زوایای توسعه فرهنگی (بویژه در مناطق استانی) از دید محققان و پژوهشگران و خلأهای موجود در اندک بررسیهای صورت پذیرفته و ضرورت توجه به جایگاه ویژه مناطق مرزی و پیرامونی در ساختار کلان فرهنگی و اجتماعی کشور، پژوهش حاضر تلاش دارد تا در قالب یک مطالعه موردی و با هدف سنجش میزان توسعه فرهنگی در شهرستانهای استان خراسان جنوبی، به ارائه سیمایی جامع از توسعه فرهنگی در این استان بپردازد.
عبدی و کاوسی (1393) نیز در پژوهش خود به طراحی و ارائه الگوی سنجش توسعه فرهنگی در کشور ایران، با استفاده از نظریه دادهبنیاد پرداختهاند و منتظرالحجه، شریفنژاد و امیدی (1393) در مقالهای با هدف ارزیابی میزان توسعه یافتگی فرهنگی شهرستانهای استان یزد طی مقطع زمانی 1381 تا 1390، به این نتیجه رسیدند که شهرستانهای اردکان و بهاباد برخوردارترین مناطق و شهرستانهای طبس و یزد، در زمرهی غیر برخوردارترین شهرستانها قرار داشتهاند.
در همین راستا، بررسی پیشرو با اعتقاد به ضرورت دسترسی برابر به فرصتها و امکانات فرهنگی، درصدد است تا با تبیین میزان توسعه فرهنگی در استان خراسان جنوبی، کیفیت توسعه در مناطق مختلف استان را مورد سنجش قرار دهد.
مواد و روشها پژوهش حاضر براساس هدف، بنیادی و نوع روش بهکار رفته در آن، توصیفی- تحلیلی است که طی آن تبیین میزان توسعه فرهنگی شهرستانهای استان خراسان جنوبی (تعداد 11 شهرستان بهعنوان جامعه آماری) مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت.