Abstract:
انجام و بهبود فرآیندهای سازمانی قویاً بستگی به توجه به نیازهای روانشناختی و انطباق آنها با وظایف و مشاغل دارد. هدف اصلی این مطالعه دستیابی به میزان تأثیر عاملهای اصلی شغل بر حالات اساسی روانشناختی کارکنان و تأثیر این حالات بر پیامدهای شغلی از طریق آزمون پیمایش تشخیص شغل (JDST) میباشد. بدین منظور 1000 نفر از کارکنان شرکت ملی نفت از طریق نمونهگیری تصادفی طبقهای انتخاب شدند که درنهایت با 757 پرسشنامه تحلیلها انجام شد. نتایج نشان داد که ارتباط معنیداری بین ابعاد اصلی شغل (تنوع مهارت، اهمیت وظیفه، هویت وظیفه، استقلال و پسخوراند)، حالات اساسی روانشناختی (تجربه معناداری شغل، تجربه مسئولیتپذیری شغل و تجربه آگاهی از نتایج) و پیامدهای شغلی (عملکرد و خشنودی شغلی) وجود دارد.
Implementation and improvement of organizational processes extremely depend on the psychological states and matching these states with tasks and jobs. The main purpose of this study was to investigate the impact of level of job basic factors on emploees' basic psychological states and impact of these states on job outcomes by Job Diagnostic Survey Test (JDST). Therefore among employees of National Iranian Oil Company، 1000 persons were selected by classified random sampling method. Finally data were analyzed with 757 questionnaires. The results showed the significant relationships between basic dimensions of job (skill variety، task importance، task identity، autonomy and feedback)، basic psychological states (job meaningfulness experience، job responsibility experience and results awareness experience) and job outcomes (job performance and job satisfaction).
Machine summary:
نتایج نشان داد که ارتباط معنیداری بین ابعاد اصلی شغل (تنوع مهارت، اهمیت وظیفه، هویت وظیفه، استقلال و پسخوراند)، حالات اساسی روانشناختی (تجربه معناداری شغل، تجربه مسئولیتپذیری شغل و تجربه آگاهی از نتایج) و پیامدهای شغلی (عملکرد و خشنودی شغلی) وجود دارد.
مدل اصلی رابطه بین ویژگیهای شغل با حالات اساسی روانشناختی و پیامدهای شغلی در شکل 1 نشان داده شده است (برگرفته از هاکمن و اولدهام، 1975).
هادی و ادیل (2010) مدل هاکمن و اولدهام (1975) و ارتباط 5 بعد اصلی با انگیزش شغل و خشنودی شغلی را بر روی 150 نفر از مدیران بانکها مورد ارزیابی قرار دادند که تمامی نتایج در 5 بعد و ارتباط با انگیزه و خشنودی معنیدار بهدست آمده است.
(JDST) توسط هاکمن و اولدهام (1975) شاخص اولیه آزمون تدوین شد که شامل سه بخش مجزا میباشد و دارای سه بخش شامل ابعاد اصلی شغل (تنوع مهارت، هویت وظیفه، اهمیت وظیفه، استقلال و پسخوراند)، حالات اساسی روانشناختی (تجربه معنیداری شغل، تجربه مسئولیتپذیری شغل و تجربه آگاهی از نتایج) و پیامدهای شغلی (خشنودی شغلی، عملکرد شغلی، ترک خدمت و ...
نمایش ضرایب پایایی پیمایش تشخیص شغل و خرده آزمونهای مربوطه ابعاد مدل خرده مقیاس پایایی خرده مقیاس پایایی ابعاد پایایی کل ویژگیهای شغل تنوع مهارت 80/0 83/0 93/0 هویت وظیفه 46/0 اهمیت وظیفه 73/0 استقلال 77/0 پسخوراند 61/0 حالات اساسی روانشناختی تجربه معناداری 77/0 82/0 تجربه مسئولیتپذیری 61/0 تجربه آگاهی از نتایج 60/0 پیامدهای شغلی خشنودی شغلی 86/0 90/0 خشنودی رشدی 48/0 انگیزش درونی 73/0 نتایج جدول 2 پایایی پیمایش تشخیص شغل را از طریق شیوه آلفای کرونباخ نمایش میدهد.