Abstract:
تحول در فناوری و سپس تغییر در مهارتهای تحلیلی افراد، جهان را با دوران جدیدی مواجه کرده است. از یکسو ظهور موضوعاتی همچون بازیگران جدید و جنگهای جدید که در چارچوب نظریات پارادایم دولت محور قابل تبیین نیستند و از سویدیگر تکرار الگومند این تحولات که آنها را از یک ناهنجاری صرف فراتر برده، گرایش به نظریه پردازی در فهم این مسائل را دو چندان کرده است. گروه داعش از این نمونه تحولات است. هدف این مقاله بررسی جنگهای جدید با محوریت داعش در پرتو نظریات شکل گرفته پیرامون این جنگها است. اینکه شکلگیری این بازیگر صرفا به افراطگرایی دینی محدود شود، شناخت چندانی از وضعیت دوران جدید ارائه نخواهد داد. این مقاله با روش کیفی درصدد پاسخ به این سوال است که شرایط دوران کنونی چگونه به شکل گیری گروهی مانند داعش منجر شده و نحوه عمل این گروه چطور میتواند به عنوان سرآغاز نوینی در قالب جنگهای جدید تحلیل شود؟ دوران جدید با تغییر در ماهیت قدرت سبب شکل گیری نوعی از جنگها شده که با جنگهای بین دولتی متفاوت است. از اینرو این مقاله ضمن بررسی وضعیت گروه داعش به این نتیجه میرسد که داعش حاصل وجود این شرایط جدید است و به نظر میرسد این جنگها بحران آینده خاورمیانه خواهند بود.
Machine summary:
از یک سو ظهور موضوعاتی همچون بازیگران جدیـد و جنگ های جدید که در چارچوب نظریات پارادایم دولت محور قابل تبیین نیسـتند و از سویدیگر تکرار الگومند این تحولات که آن هـا را از یـک ناهنجـاری صـرف فراتر برده ، گرایش به نظریه پردازی در فهم این مسائل را دو چنـدان کـرده اسـت .
موسی نعیم (moises naeim) نیز در کتاب "پایان قدرت : از اتاق هـای جلسـات تا میدان های نبرد و از کلیسا ها تا دولت ها" معتقد به تغییر ماهیت قدرت است کـه در این شرایط بازیگران جدیدی ظهور می کنند که در بـروز خشـونت هـای جدیـد نقـش دارنـد(٢٠١٣١٢,Naim).
در واقع جنگ جدید نوعی از خشـونت در نتیجـه ی تغییر در ماهیت قدرت است که در آن بازیگرانی غیر از دولت ها متکی به ارتشـی چنـد ملیتی و با ایدئولوژی وابسته به مذهب و قومیت فراتر از مرزهای دولت ها بـه نبـرد در راستای مطالبات خود روی میآورند و در این مسیر، منابع خود را از راه غارت منـابع و کمک خارجی تامین میکنند.
سوالی که به ذهن مخاطب میرسد شاید این باشد کـه اگـر دو ویژگی نام برده در تحولات جامعه بشری یافت نشد، باز میتوان از ساخت یک نظریـه صحبت کرد؟ در اینجا است که باید یا تلاش های ساختار سابق (نظریه هـای خردگـرا) برای نظریه پردازی را انکار کرد و یا بـه ایـن سـوال پاسـخ داد کـه در صـورت انکـار، جایگزین آن نظریات چه خواهد بود؟ تحولاتی که در حوزه شکل گیری بازیگران جدید جهانی مانند داعش به ویژه حول محـور قـدرت در حـال وقـوع اسـت ، درگیـر چنـین آشفتگی نظری است که چگونه میشود توصیف ، تبیین و فهمی را به مخاطب خود القـا کند.