Abstract:
در پژوهشهای جامعهشناختی انجام شده در ایران به مسأله تحرک اجتماعی زنان
کمتر پرداخته شده است. در حالیکه شناخت چگونگی تحرک اجتماعی زنان و میزان این تحرک
میتواند به برنامهریزیها و سیاستگزاریهای جامعه کمک نماید. این مقاله به بررسی
تحرک اجتماعی بیننسلی زنان شهر نشین تهرانی می پردازد. در این مطالعه تحرک اجتماعی
بین نسلی دختران (نسل جدید) نسبت به مادرانشان با شاخصهایی چون سطح تحصیلات، تعداد
فرزندان، سن ازدواج، منزلت شغلی و تصمیمگیری در انتخاب همسر سنجیده شده است.
همچنین عوامل مؤثر بر تحرک اجتماعی بین نسلی زنان نیز بررسی شد. نتایج نشان داد که
نسل دختران نسبت به نسل مادران و مادربزرگهایشان دارای تحرک اجتماعی صعودی بین
نسلی بودهاند. مقایسه نمرات شاخصهای تحرک اجتماعی در هر نسل بیانگر بالاتر بودن
نمره تحرک اجتماعی دختران نسبت به مادران و مادران نسبت به نسل پیش از خودشان بوده
و در میان عوامل مؤثر در نسل دختران، درآمد والدین مهمترین نقش را در میان سایر
متغیرهای مستقل به خود اختصاص داده است در حالیکه در نسل مادران آنها نسبت به
مادربزرگها سن ازدواج مهمترین نقش را ایفا میکرد.
Machine summary:
"در این مطالعه تحرک اجتماعی بین نسلی دختران (نسل جدید) نسبت به مادرانشان با شاخصهایی چون سطح تحصیلات، تعداد فرزندان، سن ازدواج، منزلت شغلی و تصمیمگیری در انتخاب همسر سنجیده شده است.
عمدهترین نتایج تجربی و فرضیههای تحقیق را به شرح زیر میتوان بر شمرد: رابطه تحرک اجتماعی بین نسلی زنان با عوامل مؤثر بر این تحرک نشان میداد که بین تحرک اجتماعی زنان با پایگاه اقتصادی اجتماعی والدین آنها رابطه وجود دارد یعنی هرچه درآمد، تحصیلات و منزلت شغلی والدین بالاتر باشد میزان تحرک صعودی دختران آنها بیشتر میشود.
در میان ضرایب همبستگی محاسبه شده بین تحرک اجتماعی از یک سو و عوامل مؤثر بر تحرک (مانند تحصیلات والدین، میزان درآمد والدین، منزلت شغلی والدین، نحوه مالکیت منزل مسکونی، سن ازدواج، مدت اقامت در تهران، منطقه مسکونی و محل تولد) بیشترین ضریب برابر67/0 بوده که متعلق به ضریب همبستگی تحرک اجتماعی دختران با میزان درآمد والدین بوده است و بعد از آن همبستگی سن ازدواج ضریب نسبتا بالای54/0 را به خود اختصاص میدهد.
با مروری مجدد به یافتههای پژوهش ملاحظه میشود که در اکثر زمینهها دختران نسبت به مادرانشان تغییراتی محسوس داشتهاند یعنی با توجه به اینکه متغیرهای سطح تحصیلات، میانگین امکانات زنان، میزان درآمد، هزینه ماهانه و سن ازدواج در نسل جدید نسبت به نسل قبل افزایش یافته و متغیر تعداد فرزندان در نسل جدید کاهش یافته است؛ بنابراین زنان نسبت به نسل قبلتر از خودشان از تحرک اجتماعی صعودی برخوردار بودهاند."