Abstract:
سوگیریها و رفتارهای غیرعقلایی افراد میتواند در ارزشهای جمعی یا فرهنگ غالب جامعه ریشه داشته باشد. بروز چنین رفتارهایی از سوی سرمایهگذاران و در فرآیند تصمیمگیری در بازار سهام، موجب ناکارآیی بازار سرمایه شود. در این راستا پژوهش حاضر دو بعد آیندهنگری و اجتناب از عدم اطمینان از ابعاد فرهنگ ملی بر پایه مطالعات پیشین انتخاب شد. سوگیری-های شناختی در قالب پنج مولفه؛ اعتماد بیش از حد، خوداسنادی، محافظهکاری، ابهامگریزی و رویدادهای اخیر به عنوان متغیر واسط و همچنین رفتار غیرعقلایی شامل ابعاد چهارگانه؛ تودهواری، قماربازی، قانون اعداد کوچک و سوگیری خانگی به عنوان متغیر تابع تعیین گردیدند. نمونه مطالعه حاضر 424 نفر سرمایهگذاران حقیقی بورس اوراق بهادار تشکیل داد. برای جمعآوری دادهها پرسشنامه در مقیاس 5 امتیازی لیکرت استفاده شد. پایایی و روایی آن به ترتیب با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ، روایی محتوا و سازه به روش تحلیل عاملی تائیدی مورد تائید قرار گرفت. جهت برازش مدل و آزمون فرضیهها از نرمافزار آموس و اسپی-اساس استفاده شد. یافتههای حاصل از تحلیل دادهها نشان داد، آیندهنگری با سوگیریهای شناختی (معنیداری 126/ 2) و رفتارهای غیرعقلایی (448/ 3) رابطه معنیداری داشته ولی اجتناب از عدم اطمینان با سوگیریهای شناختی (87/ 0-) و رفتارهای غیرعقلایی (از طریق سوگیریهای شناختی با معنیداری 127/ 2) رابطه معنیداری ندارد.
Machine summary:
زیرا سوگیریهای شناختی (رفتاری) سـرمایه گـذاران در بـازار سـرمایه موجب ؛ از بین رفتن ثروت های زیاد (بیکر و نافسینگر٧، ٢٠١٠)، عدم کـارآیی تخصیصـی 1 Olsen etal 2 Feldman & Albarracín 3 Keller 4 Lovric 5 Zheng 6 Rizzi 7 Baker & Nofsinger (ایکینز و میشکین ١، ٢٠١٢) و در نهایت بروز حباب های قیمتی در بازار میشود (مـابری، ٢٠٠٨ و ژنگ ، ٢٠١٢).
در این مطالعه بـا توجـه بـه ابعـاد مشترک در مطالعات فرهنگ ملی و تـاثیر ایـن ابعـاد فرهنگـی در بـروز سـوگیریهـای شناختی و رفتار غیرعقلایی، دو بعد فرهنگی؛ آینـده نگـری و اجتنـاب از عـدم اطمینـان مورد توجه قرار گرفت که از ارتبـاط بیشـتری بـا سـوگیریهـای شـناختی در مطالعـات برخوردار بوده است .
٢. اجتناب از عدم اطمینان تاثیر معنیداری بر بـروز سـوگیری هـای شـناختی سـرمایه - گذاران در بازار سرمایه ایران دارد.
٧. اجتناب از عدم اطمینان سرمایه گذاران در بازار سرمایه ایران از طریق سـوگیریهـای شناختی بر بروز رفتارهای غیرعقلایی آنها تاثیر معنیداری دارد.
جدول شماره (٦) یافته های حاصل از پردازش داده ها را نشان میدهد؛ کـه نقـش واسـط سوگیریها بین اجتناب از عدم اطمینان و رفتار غیرعقلایی تائید نشده است .
از سوی دیگـر یافتـه هـا نشـان داد بعـد فرهنگی اجتناب از عدم اطمینان بر بروز رفتارهای غیرعقلایـی سـرمایه گـذاران در بـازار سرمایه از تاثیر معنیداری برخوردار است .
Recent evidence from the behavior of investors in the Tehran Stock Exchange, Jouranl of Financial Research, 18(1), 127-95 (In Persian).
A Study on Implication of Behavioral Finance towards Investment Decision Making on Stock Market.
Behavioral Finance: Peter Bernstein and The Journal of Portfolio Management.