Abstract:
این نوشتار، تاملی زبان- جامعه شناختی در آیات قرآنی، با موضوعیت زبان (لسان) است.بدین منظور در رویکردی واژه شناختی، آیات حاوی واژه "لسان" (زبان)، استخراج و ٢4 آیه با متد مقوله بندی پسین، طبقه بندی موضوعی گردید. درمیانه مجموعه سیزده گانه مقولات حاصل از مقوله بندی پسین سطح اول(،برایطبقات موضوعی "زبان )زبانعربی(، تنزیل قرآن و رسالت رسولان"، فراوانی درخور توجهی مشاهده شد. این یافته در کنار بخشی از تبیین های زبانی در قرآن (تبیین خلقت انسان، هبوط و ...)؛ راهنمونی بر فرضیه "محوریت زبان در قرآن" گشت. این مطالعه در سپهر مفروضه فوق، ضمن پرداختن به مجموعه پرسشهای مطالعاتی معرفی شده در متن؛ براساس پرسش بنیادی زیر پیش رفت: آیا تنزیل قرآن به زبان عربی )و تاکید بر این ویژگی( به معنی مطابقت قرآن با ساخت فرهنگی، زبانی )سبکی، لغوی/ گرامری( عربی؛ تایید، بازتولید آن و استیلابخشی عربی بر عجم است؟ باتوجه به سیاق مباحث، در رویکردی تطبیقی، دیدگاه زبانشناختی قرآن با انگاره زبان- شناختی پست- مدرن نیز؛ به طور تطبیقی به اختصار بررسی شد. نتیجه حاصل، طرحی ناتمام از فلسفه قرآنی زبان است؛ که در فازهای مطالعاتی دیگر، با افزودن بر دامنه کاوش ها و استخراج واژههای قرآنی مترادف و مرتبط با " لسان " و ابداع خوشه ایی از مفاهیم و مقولات دیگر، میتواند روی در کمالی بیش از این نهد.
This paper reflects on Language-sociological approach on Quranic verses of language (Lesan). To do this, in a terminological approach, the verses included the word (Lesan) were extracted and 24 verses were classified using late categorization method.Among 13 issues resulted from categorization, there are considerable frequency in subjects such as Arabic language, descending Quran and prophets’ missions. This finding besides other language explanations in Quran (explanation of man’s creation) is leading us to hypothesis of centrality of language in Quran. The main question of the paper is: Do the descending of Quran in Arabic (emphasis on this feature) is to match it with Arabic culture and language, improvement, reproduce and demonization of Arabic on Ajam? In a comparative approach, linguistic viewpoint of Quran is compared with postmodern linguistic. The result is an incomplete plan of Quranic philosophy that could be reinforced in other studies with extracting other words synonymous to Lesan.
Machine summary:
"با توجه به آنچه گذشت؛ فراوانی آیات در طبقات مفهومی تعریف شده به شرح جدول ذیل است: جدول شماره (1): فراوانی آیات در طبقات مفهومی فراوانی (F) آیات طبقات مفهومی آیات در مقولهبندی پسین (سطح اول) 1 زبان، مخلوق الهی / شهادت زبان (حساسیت، توانش) / اختلاف و تکثر زبانی به منزله آیت الهی /زبان رسالت: زبان اقوام / لعنت، نتیجه نافرمانی و سرکشی/ خشونت زبانی: منافقان/ خشونت زبانی: کافران 2 زبان صدق (رحمت بلندمرتبه الهی)، زبان صدق: طلب استمرار در رحمت بلندمرتبه الهی (فرایند گفتمان صدیقین) 3 زبان محمد (سهل و آسان) / زبان قرآن، زبان عربی مبین (روشن)/ زبان موسی و هارون (عقده / فصاحت) 6 دروغ (آنان که بر خدای خود دروغ بستند: از اهل کتاب، گروهی از یهود، مشرکان و منافقان) (اعراب بادیه منافق با دل زبانی ناهمسان) آیات استخراجی طبقهبندی شده در کدام طبقات موضوعی، فراوانی در خور توجهی دارند؟ هم چنان که از جدول فوق مشهود است؛ از بین مجموعه سیزدهگانه مقولات حاصل از مقولهبندی پسین (سطح اول)،که شرح آن گذشت؛ در طبقه موضوعی "دروغ" [دروغ (آنان که بر خدای خود دروغ بستند: از اهل کتاب، گروهی از یهود، مشرکان و منافقان) (اعراب بادیه منافق با دل و زبانی ناهمسان)]، بالاترین فراوانی (6=F) دیده میشود.
آیا تنزیل قرآن به زبان عربی (و تاکید بر این ویژگی) به معنی مطابقت قرآن با ساخت فرهنگی، زبانی (سبکی، لغوی / گرامری) عربی است؟ «به نظر میرسد به دلیل اهمیت قائل شدن بر جنبه رسانایی و ارتباطی کلام است که خداوند میفرماید قرآن را به زبان عرب (فرهنگ و مفاهیم ارتباطی عرب) نازل فرموده تا قابل درک و دریافت بشری مخاطب باشد، یعنی ارتباط برقرار نماید"(نظامی، ١٣٨٠: ٢٨)."