Abstract:
چالشهای امروز زبان فارسی را میتوان به چالشهای این زبان در خارج از ایران، و چالشهای
آن در داخل ایران، تقسیمبندی کرد. از نگاهی دیگر میتوان چالشهای زبان فارسی را به
چالشهای زبانی و چالشهای غیرزبانی دستهبندی کرد. از جمله چالشهای زبانی زبان فارسی
واگرایی سه گونه فارسی ایران، افغانستان، و تاجیکستان از یکدیگر، و از جمله چالشهای
غیرزبانی آن مسائل مربوط به جایگاه آن در ایران، افغانستان و تاجیکستان است. در این
پژوهش، بر اساس اصول جامعهشناسی و برنامهریزی زبان و توجه به جایگاه قانونی زبان
فارسی در سه کشور مذکور، این دو چالش بزرگ زبان فارسی بررسی شده است. برررسی
تفاوتهای فارسی ایران، افغانستان و تاجیکستان نیز با توجه به پیکرهای انجام گرفته که برگرفته
از شماری از روزنامه ها و وبگاههای فارسیزبان است
Machine summary:
"به نظر میرسد که بخش نخست این قسمت از ماده ١٥ از مدتها پیش در ایران در حد قابل قبولی اجرایی شده است ؛ چراکه افزون بر روزنامه ها، نشریات و کتابهای بسیاری که به زبانهای محلی در کشور منتشر میشود، هر روزه ساعتها برنامه تلویزیونی و رادیویی نیز به این زبانها در کنار زبان فارسی، پخش میشود؛ اما در مورد قسمت دوم این بخش مسئله حالت دیگری دارد؛ چراکه از سویی در مدارس اقلیت های دینی به رسمیت شناخته شده در قانون اساسی حتی آموزش نیز به زبانهای آنها صورت میگیرد و از سوی دیگر در مورد زبانهای محلی تا کنون مجوز قانون اساسی مبنی بر تدریس ادبیات آنها در مدارس در کنار زبان فارسی، اجرایی نشده است .
هم چنین با اینکه فارسی تاجیکی به دلیل نزدیکیهای جغرافیایی و قومی دارای اشتراکات بیشتری نسبت به فارسی ایران با فارسی افغانستان است ، تفاوت خط این دو گونه فارسی از یک سو و سیاستهای زبانی و سرنوشت سیاسی متفاوت دو کشور در یکی دو قرن اخیر از سوی دیگر، باعث شده است که میان این دو گونه هم تفاوتهای بسیاری شکل گیرد؛ با این همه ، بررسی متنهای فارسی تاجیکی نشان میدهد با اینکه تفاوتهای واژگانی و ساختاری گونه های فارسی ایران و تاجیکستان گاه آن چنان زیاد میشود که در فهم پذیر بودن متن برای فارسیدان ایرانی مانع ایجاد میشود، نمونه هایی از گرایش به کاربرد واژه های رایج در فارسی ایران - که به طور عمده در چند دهه اخیر از سوی فرهنگستان زبان و ادب فارسی در ایران وضع شده است - در فارسی تاجیکستان و در واقع در متون رسمی و نوشتاری آن دیده میشود."
(
, 
, 
)
