Abstract:
سلطنت ناصرالدینشاه با ایجاد اصلاحات سیاسی و اجتماعی در ایران همراه بود. ازجمله این اصلاحات تغییر در ساختار پستی کشور را باید نام برد. ورود تمبر به کشور تغییرات بنیادینی در زﻣﻴﻨﮥ ارتقاء نظام پستی به وجود آورد و عاملی برای تسریع روند اداری پست شد. در ابتدا تمبر نشاندهندﮤ کراﻳﮥ پستی بود و کارکردی اقتصادی داشت. در اواخر دورﮤ ناصرالدینشاه، کارکردهای دیگری برای تمبر در نظر گرفته شد و کارکردهای سیاسی و اجتماعی در کنار کارکرد فرهنگی نقشآفرینی کردند. این پژوهش در پی پاسخ به پرسشهای زیر است: در نظام پستی دورههای قاجار و پهلوی، تمبر چه کارکردهایی داشته است. در این دوره، قالب شکلی و مفهومی تمبر چه فرآیندی را پشت سر گذاشته است. دادههای پژوهش نشان میدهد که در مسیر تحول نظام پستی کشور، تمبر محورها و ابعاد مختلفی را دربرگرفت و باوجود مشکلات و موانع و کمشدن اعتبار جهانی آن، در زﻣﻴﻨﮥ چاپ و انتشار روند روبهرشدی را در پیش گرفت.
The reign of Naser al-Din Shah brought upon political and social reformations in Iran. The changes that happened in the structure of the postal system was one of such reformations. The use of stamps in Iran brought upon fundamental improvements in the postal system and became a crucial factor in speeding up the administrative procedures of the post office.At first، stamps represented postal fare and had an economic rule. But at the end of Naser al-Din Shah’s reign، other functions were associated with stamps: political and social functions، as well as cultural functions.
This paper aims to answer the question of what the functions of stamps were in the postal systems of Qajar and Pahlavi eras، and also to investigate the developments made in the formal and conceptual framework of stamps in the mentioned eras.The findings show us that during the developments that occurred in Iran’s postal system، stamps played various roles and also were produced in various shapes and forms; and despite the problems and obstacles that faced the postal system، the trend of printing and publishing stamps kept on growing.
Machine summary:
در دورﮤ پهلوی اول، کارکردهای تمبر گسترش بیشتری یافت و محورهای دیگری بدان اضافه شد؛ بهطوریکه این محورها بخشی از صورت مذاکرات مجلس شورای ملی از دورﮤ اول تا سیزدهم را شامل شد.
3 نکتهای که در اینجا درخور ذکر است و اهمیت دارد اینکه از تمبر در حکم یکی از عایدات مستقیم دولتی یاد شده است (صورت مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره سوم، جلسه پنجاهوهفت، شنبه18رمضان1333)؛ بنابراین باتوجه به این مصوبات نیز باید به نقش و اهمیت اقتصادی تمبر در مجمع قانونگذاری در دوران قاجار و پهلوی اشاره کرد.
در دورهای، بهویژه اوایل ورود تمبر در ایران، تمبر در کنترل دولت نبود؛ بنابراین برخی از تمبرها و بهویژه تمبرهایی که حالت سفارشی داشتند، مثل تمبرهایی با چهرﮤ شاه، همچنان در خارج کشور چاپ میشدند (صورت مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ششم، جلسه دویستوبیستونهم، 21 فرودین1307ش).
نتیجه بررسی تمبرها در دورﮤ قاجار و پهلوی اول، در جایگاه یکی از عناصر مؤثر در نظام پستی این دوران، نشان میدهد با ورود تمبر به ایران، نقشپذیری آن در جامعه ابعاد گسترهتری را دربرگرفت.
با بررسی صورت مذاکرات مجلس شورای ملی مشخص میشود از نظر ساختار کارکردی نیز، از دوران قاجار تا رضاشاه، کارکردهای تمبر موضوعهای مختلفی را دربرگرفته است.