Abstract:
هدف پژوهش حاضر، بررسی چالشهای فرهنگیـاجتماعی و منابع انسانی فراروی توسعه فناوری اطلاعات در آموزش عالی ایران بود. جامعه آماری پژوهش، کلیه دانشجویان تحصیلات تکمیلی شاغل به تحصیل در دانشگاههای دولتی وابسته به وزارت علوم در سال تحصیلی 1390-1389 است. در مرحله نخست، شش دانشگاه تهران، علامه طباطبایی، صنعتی شریف، اصفهان، شیراز و کردستان و در مرحله دوم، 460 نفر از میان دانشگاههای یادشده بهصورت تصادفی، انتخاب شدند. ابزار گردآوری دادهها، پرسشنامه محققساخته بوده که ضریب پایایی آن براساس آلفای کرونباخ، 94/ 0 برآورد شد و روایی محتوایی آن را نیز چند تن از استادان صاحبنظر تایید کردهاند. دادههای بهدستآمده، با کمک نرمافزار آماری SPSSمحاسبه و در سطح آمار توصیفی و استنباطی تجزیهوتحلیل شدند. در سطح آمار توصیفی از شاخصهای فراوانی، درصد و انحراف معیار، و در سطح آمار استنباطی نیز از آزمون t، تحلیل واریانس و آزمون تعقیبی استفاده شد. نتایج نشان داد که چالشهای مهم فرهنگیـاجتماعی عبارت بودهاند از بالا بودن نسبت دانشجو به رایانههای موجود، ضعف روحیه جستوجوگری دانشجویان، و ضعف زبان انگلیسی دانشجویان و استادان. در بعد منابع انسانی نیز ناآشنایی دانشجویان با چگونگی دسترسی به اطلاعات موجود در پایگاههای اطلاعاتی، کمبود یا حرفهای نبودن کارشناسان فناوری اطلاعات در دانشکدهها، و درک نشدن قابلیتهای فناوری اطلاعات توسط مدیران، مهمترین چالشهای توسعه فناوری اطلاعات در آموزش عالی ایران بودهاند.
Machine summary:
از دیدگاه بالاسوبرامانیام و همکاران 4 (2010)، «فراتر از نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات در حوزه تدریس و یادگیری، این فناوری باعث ارتقای پژوهش، درگیر کردن جامعه علمی و تسهیل فرایندهای مدیریتی میشود» (بالاسوبرانیام و همکاران، 2010، 132)، و این امر ازجمله دلایلی است که دانشگاهها را بر آن داشته است که در پی گسترش این فناوری بهعنوان یک روش جدید یا دستکم یک پشتیبان واقعی برای آموزش و یادگیری باشند (گونزالز 5 ، 2012، 981؛ تالنت 6 و همکاران، 2005، 168؛ اوونز و پریس 7 ، 2012، 131)؛ برای مثال، امروزه سیستم مدیریت یادگیری، به یکی از مهمترین ابزارها و شکلهای بهکارگیری فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی در آموزش الکترونیکی تبدیل شده است که توسط مدیران آموزشی، Idowu and Esere Uzun and Ozden Jaffer, Ng’ambi, and Czerniewicz Balasubramaniam and et al Gonzalez Tollent Ownes and Price کنترل شده و ضمن مدیریت یادگیری، بر پیشرفت دانشجویان نظارت داشته و فرایند برنامهریزی، اجرا و ارزشیابی را نیز تسهیل میکند (رحمانپور و نصر، 1395، 40).
Ashcroft and Watts Zuhairi Georgina and Olson Martines Strand and Thune Howell Yilmaz and Bayraktar در پژوهشهای داخلی نیز نتایج مشابهی بهدست آمده است و بسیاری از پژوهشها (شهباز، 1385؛ نصیری و فتحی واجارگاه، 1384، 105؛ آتشک، 1386، 135؛ منتظر، 1386، 1) بر کمبود نیروی انسانی متخصص و ناتوانی افراد در استفاده از فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی، بهعنوان مهمترین چالشها اشاره کردهاند.