Abstract:
نهضت ترجمه در مشرق اسلامی در خلال چهار قرن خود مراحل مختلفی از کمال را طی کرده.
پژوهشگران جدید در تقسیم دوره هایی که بر نهضت ترجمه گذشته اختلاف نظر دارند. یک عده کسانی
هستند که از نهضت ترجمه در دو مرحله از تطور و با حصر آن در عصر عباسی بدون اشاره به عصر اموی
یاد کردهاند. برخی دیگر نهضت ترجمه را در دو مرحلهی عصر اموی و عباسی قرار داده اند و دیگر
تقسیمبندیهای. در این پژوهش در نظر داریم به بررسی نهضت ترجمه در عصر عباسیان با نگاهی گذرا به
دوره های قبل از آن بپردازیم. در این متن به بررسی موارد ذیل خواهیم پرداخت: نهضت ترجمه در قرن اول
هجری، نهضت ترجمه در قرن دوم هجری، نهضت ترجمه در قرن سوم هجری، نهضت ترجمه در قرن
چهارم هجری، دلایل توجه مسلمانان به ترجمه، اسامی نامیترین ناقلین مترجمین زمان عباسیان (خاندان های حکومت گر، وزیران، طبیبان و. . .)
Machine summary:
اما بيشتر ترجمه هاي کتب علمي و پزشکي و برگرداندن آن ها از زبان يوناني به سرياني يا به عربي از اواسط نيمه اول قرن دوم تا نيمه اول قرن سوم هجري قمري انجام يافته ، در اين مقاله مقصود از دوران ترجمه به طور اعم مي باشد، يعني دوراني که قريب شش قرن به طول انجاميده است .
نهضت ترجمه در قرن دوم هجري "از اواسط نيمۀ اول قرن دوم هجري يعني بعد از سال ١٣٢ هجري و تشکيل دولت عباسي بدست ايرانيان ، چون سياست دولت اسلامي نسبت بموالي و ملل غير عرب خاصه ايرانيان دگرگونه گشت و نژاد ايراني در همۀ امور و شؤن نفوذ و دخالت يافت طبعا بسائقۀ سابقه يي که در تمدن داشت شروع بترويج علوم و فنون کرد و حتي خلفاي اسلامي هم از اين حيث تحت تأثير محيط ايراني خود قرار گرفتند و به همين سبب توجه بعلوم و ترجمه و نقل کتب علمي از يوناني و پهلوي و سرياني و هندي شروع شد.
خلفاء بيش از ديگران بترجمۀ علوم و آداب پيشينيان دست بکار شدند و چون بعضي از اين ترجمه ها ميان مردم منتشر شد و مردم بغداد بر آن آگهي يافتند عده اي از بزرگان آن شهر براي پيروي از منظور خلفاء مترجم استخدام کردند و با پول و سرمايۀ خود به نقل و ترجمۀ کتب علمي پرداختند" (جرجي، زيدان ، تاريخ تمدن اسلام ، ص ٥٦٣-٥٦٤).