Abstract:
فرقه ی اهل حق یا یارسان مسلکی التقاطی از مذاهب و آیین های اساطیری و گنوسی کهن با آیین ترسایی، اسرائیلیات، صوفیگری و درویشی وعرفان و تعالیم باطنی فاطمی و... غالیگری شیعی است که درمورد خداوند، قائل به حلول و تجسد بوده و معتقد به گردش های تناسخی هزار و یک گانه ی (دونادون) روح بشر بعد از مرگ در اجساد مختلف انسان و حیوان هستند و چون به الوهیت امام علی(ع) معتقدند، به علی اللهی نیز مشهورند.
این فرقه دارای مجموعه ی بزرگی از کلام ها و دفترهای خطی قدیمی از گفتارهای بزرگان خود به زبان کردی گورانی هستند که مهم ترین آنها نامه ی سرانجام یا کلام خزانه نامیده می شود.
کلام های یاد شده به طور پراکنده و بنا به اعتقاد به سرمگو، به دور از چشم خاران (غیر اهل حق)، نزد رهبر هر خاندان، نگهداری می شود.
مقاله حاضر تلاش دارد براساس گزارش های مستند و موثق، فهرستی از این متون خطی، را به پژوهشگران معرفی نماید.
Machine summary:
"نتیجه ی چنین رویه ای آن شده که نه تنها نسخ خطی و اسناد منحصر به فرد موجود، در معرض آسیب زمان و خطر نابودی طبیعی قرار گرفته و از دسترس پژوهشگران دور مانده ، که در برخی مراکز اهل حق نشین کشور، افراد سودجو و فاقد مسئولیت ، به لطایف الحیل ، مبادرت به سرقت و تغییر و تبدیل و رونویسی و کپی برداری و انتشار آنها نموده ، به بهای گزاف ، دفاتری جعلی از کلام های مغلوط و فاقد اصالت و سند را به نام نسخه های خطی، ب رساخته و به جویندگان و محققان عرضه میکنند و از این راه بازار مکاره ای فراهم آورده اند.
مقالات ولادیمیر فدورویچ مینورسکی (١٨٧٧-١٩٦٦م )، خاورشناس بزرگ روسی، « در دائرة المعارف اسلامی، چاپ یکم و دوم به زبانهای فرانسه یا انگلیسی یا آلمانی و ترجمه ی آن به عربی یا ترکی، کتاب اهل حق مینورسکی، مقاله ی مینورسکی در مجله ی آسیایی سال ١٩٢١ (صص ١٦٥-١٦٧) درباره ی یک نسخه گورانی از جدال مذهبی میانه ی بهائیان و اهل حق » ( دانش پژوه ،١٣٥٤: ٩٤٨) اهمیت یافته های این محقق خاورشناس بدان پایه است که نه تنها بسیاری از مطالب پژوهشگران ایرانی بازگویی مقالات مینورسکی است ، که پژوهش های دیگر خاورشناسان روسی «افزوده ای بر کار و.
» ( سلطانی،١٣٧٨: (48-46 ولادیمیر ایوانوف روسی نیز از دیگر خاورشناسانی است که در کتاب The truth Worshippers of» «Kurdistan (چاپ بریل در١٩٣٥) متن و ترجمه انگلیسی اصل و گزیده ای از چند رساله اهل حق را نشر کرده و در دیباچه آن درباره این گروه شرح خوبی داده و به گمان خود ریشه های آن را آشکار ساخته است ."
(
, 
, 
)
