Abstract:
تجزیه و تحلیل سیاست های انگلیس در واپسین سال های سلطنت شاه در قبال ایران
غالبا به دست طراحان اصلی همان سیاست ها صورت م یگرفت؛ یعنی برای آنها نوعی
حوزه اختصاصی و انحصاری به حساب م یآمد. دامنه و میزان پی شبینی سیاستمداران
انگلیسی از وقایع منتهی به انقلاب چیزی بود که در این تجزیه و تحلیل ها محور کار قرار
می گرفت. چند نمونه از گزارش های منتشرة سیاستمداران انگلیسی عبارتند از: «غرور و
سقوط: ایران از سال 1974 تا 1979» نوشته آنتونی پارسونز، چاپ سال 1984: «زمانی برای اعلام» به قلم دیوید اوئن، چاپ 1991: «جاده ای به سمت دمشق: خاطرات عمدتا دیپلماتیک از خاورمیانه
اثر ایوور لوکاس، چاپ 1997؛ و «نگاهی دوباره به افول و سقوط شاه ایران» چاپ 2009.
این مقاله از حیث منبع و دامنه مطالعاتی اش تفاوت جالب توجهی با دیگر مقاله ها دارد
زیرا برخلاف تحقیقات و مطالعاتی که دربارة روابط ایران و انگلیس منتشر شده اند،
محتوای کار خود را از اسناد دولتی جدیدالانتشار مرکز اسناد ملی بریتانیا اقتباس نموده
است و به جای تمرکز بر واکنش انگلیس به انقلاب ایران، کوشیده است توانایی اهرم های
قدرت شاه را تشریح نماید و پیامدهای توسل شاه به چنان اهرم هایی را در خلال یکی از
مهم ترین دوران های تاریخ ایران به نمایش گذارد.
Machine summary:
"رقابت شدیدی بین فروشندگان سلاح برای انعقاد قراردادهای دفاعی با ایران جریان داشت ، و واحد فروش تسلیحات دولت بریتانیا موسوم به سازمان فروش اقلام دفاعی (DSO)، مبالغ رشوه را با توسل به یکی از واسطه های معروف به نام سر شاپور ریپورتر، که مدتی نیز جاسوس سرویس اطلاعاتی انگلستان بود، به شاه می رساند.
دکتر جان گیلبرت ، وزیر دفاع ، در روز ١٧ نوامبر پاسخ ذیل را به مجلس ارائه کرد: سر شاپور ریپورتر، که از اتباع انگلیس است ، طی چندین سال گذشته به عنوان مشاور در امر فروش رسمی اقلام دفاعی به ایران که شرکت خدمات فنی میلبانک به نیابت از وزارت دفاع برعهده دارد، در استخدام سازمان مذکور بوده و در جایگاه خود مبالغی نیز در ازای خدماتش دریافت نموده است .
٢٠ درصد از کل تولیدات کرایسلر که ٥٠% آن صادر می شود، توسط کارگران این کارخانه تولید می شود»؛ «خودرو نفربر زرهی ساخت کارخانۀ Vickers-١٠٠٠ شغل »؛ «مجتمع صنعتی نظامی ایران : ١٢٠٠٠ شغل جدید ظرف سه سال »؛ قرارداد فروش بیش از ١٣٠٠ دستگاه تانک چیفتن همراه با تعمیرات و تأمین قطعات یدکی : ٦٠٠٠ شغل مستقیم در کارخانه اوردونانس سلطنتی شهر لیدز (Leeds)، به علاوة فعال شدن بیش از ٢٠٠٠ شرکت مقاطعه کار فرعی در سراسر انگلستان » (UK Trade with,٨٢٩٩٨ TNA: FCO .
92- TNA: DEFE 13/1176, 9 November 1977, Sir Lester Suffeld cross-examined by Mr. Popplewell: پرسش : شما گفتید تنها کسی که قرار بود از این معامله (حق دلالی ریپورتر) چیزی دریافت کند، شاه بود؟ پاسخ : خیر، یادم نمی آید چنین چیزی گفته باشم ، و دلیلی هم نمی بینم که چنین حرفی زده باشم ."