پژوهشی در بیماری های دهان و دندان در جراحی دوره اسلامی بر اساس کتاب «العمده فی الجراحه ابن قف» Journal Article

Writer: شریعت پناهی، سیدماهیار ؛ زجاجی، رامین ؛ شاکری فرد، محمود ؛

تاریخ پزشکی بهار 1395 - شماره 26 ، Science-Research (Ministry of Health/ISC (‎24 page(s) - From 225 to 248 )

Keywords: دوره اسلامی جراحی دهان و دندان ابن قف العمده فی الجراحه

Abstract:

در میان شعبه های متعدد طب دوره اسلامی، جراحی نیاز به تخصص، تجربه و دقت بسیار بالایی دارد. هدف از این پژوهش، یافتن اصول و تکنیک های مورداستفاده ابن قف، یکی از برجسته ترین جراحان دوره اسلامی، در کتاب «العمده فی الجراحه» بوده است. این کتاب به نوعی آخرین تالیف روشمند و اصیل در این حوزه بوده که بازتاب دهنده میراث شکوهمند جراحان سرزمین های اسلامی است و بررسی آن شمایی جامع و کلی از اصول و تکنیک های منحصر به فرد جراحان را به نمایش می گذارد. روش پژوهش نیز توصیفی با تحلیل اطلاعات است. نتایج تحقیق موید این نکته است که تکیه بر تجربه شخصی، دقت احتیاطی بالا، شناخت دقیق از ابزارهای جراحی، رعایت تناسب میان میزان درد و رنج فرایند درمانی و ریسک کم تر از اصول اساسی جراحی در این کتاب است. اصول دیگر او نیز تشخیص متمایز و صحیح مکان بیماری ها، توصیف ابزارهای تخصصی، رعایت اصول احتیاطی، بخیه زدن، جلوگیری از خونریزی با روش داغ کردن غیر مستقیم با آتش (کی بالنار)، روغن (کی بالسمن) یا داغ کردن مستقیم یا قرقره کردن ادویه مرکبه، ضد عفونی و مرهم گزاری، جرم گیری (تراشیدن سطح دندان) و شکسته بندی موضع بدون زخم یا همراه زخم بوده است. تکنیک های ویژه او نیز شامل شکاف زدن عرضی بدون کشط یا با کشط کردن، کشیدن دندان (قلع) با تکنیک شکافتن، قطع کردن با تکنیک کشط کردن، داغ کردن مستقیم و غیر مستقیم بوده است.

Machine summary:

"١ـ تکنیک های جراحیهای دهان و دندان ١-١- تکنیک شکافتن : ١-١-١- تکنیک کلی ایجاد شکاف در دهان و دندان : در یک بررسی جامع در این کتاب ، روش کلی ابن قف در شکافتن زخم ها و دمل هایی که پخته (نضج ) شده ، اما به خودیخود شکافته (منفجر) نمی شدند، نیشترزدن به برجسته ترین ، نازک و تنک ترین (نتوء وارکه ) موضع زخم در سمت تحتانی بوده است ؛ او در کتابش مفصل شرح داده که پس از شکافتن ، جریان چرک زخم رو به پایین و با فشار صورت می گرفت ، اما اگر امکان نیشترزدن بر قسمت تحتانی نبود، در مرحله بعد او جهت کاهش ریسک آسیب رسانی، دورترین مکان از شریان ها و زردپی ها را نیشتر میزد؛ او در نیشترزدن نیز به حالت های خطوط و چین های پوست دقت میکرد، زیرا معتقد بود که شکاف باید در طول اندام ، در بخش های وسطی و چین و چروک انجام شود تا لیف ها بریده نشود، مگر در اورام زیر بغل (ابط ) و کشاله ران (اربیه ) که در این حالت به تبعیت از شکنج ها، شکاف باید در عرض اندام انجام گیرد، اما ابن قف در مواردی شکاف را بر خلاف خط سیر طبیعی پوست انجام میداد، به ویژه اگر موضع شکاف در پیشانی واقع شده بود، زیرا اگر در موقع شکافتن پوست پیشانی، دستورالعمل فوق ، شکافتن در بخش وسطی چین ها و چروک اعمال میشد، ماهیچه پیشانی پاره شده و ابرو میافتد. ٢-١-١- کشیدن دندان (قلع ) با تکنیک شکافتن و کشط کردن : در یک نگاه کلی، ابن قف معتقد بود که جراح باید به هر روش درمانی متوسل گردد تا مانع کشیدن دندان شود، زیرا پس از کشیدن دندان ، راه بازگشتی نیست و بخشی از این عضو شریف از بین خواهد رفت ، حتی اگر بیمار خود خواستار کشیدن دندان باشد نیز، جراح باید درنگ کند تا مشخص شود که کشیدن دندان آخرین و تنها درمان است ، اما اگر درد دندان علاج پذیر نباشد، یا تسکین یابد، اما از کم ترین آسیبی مجددا درد ظاهر شود و خطر آسیب رسانی به دندان های کناری نیز باشد، در این حالت تنها علاجش کشیدن است ."

Download citation file :
(پژوهیار, , , )

Download PDF
Downlaod HTML

Shortlink:

Page: