Abstract:
در صورتی عقد صحیح واقع میشود که بایع ومشتری این قدرت را داشته باشند، که بتوانند مورد تعهد را در زمان و مکان مطلوب به قبض دیگری درآورند. موضوع شرط قدرت بر تسلیم از دو امر ترکیب یافته است: یکی قدرت بر تسلیم و دیگری علم طرفین به این قدرت، بنابراین، اگر طرفین هنگام معامله علم بر قدرت داشته باشند، ولی پس از عقد معلوم شود که در حقیقت قدرت وجود نداشته و در اشتباه بودهاند، بیع باطل است؛ چون عنوان مرکب، یعنی قدرت معلوم تحقق نداشته است و چنین معاملهای غرری محسوب میشود؛ زیرا معامله غرری عقدی است که به علت مجهول بودن وضعیت معامله یا تصورات خلاف واقع طرفین هنگام تشکیل آن، میتواند سبب بروز اختلاف و کشمکش بین دو طرف شود، علاوه بر اینکه اقدام به معاملهای با علم به عدم قدرت بر تسلیم، یک معاملة سفهی است.
مواردی که در این پژوهش مورد کنکاش قرار میگیرد: مبانی شرط قدرت بر تسلیم مورد معامله، غرر و جهلی که موجب بطلان معامله میشود، آیا غرر به طور مطلق موجب بطلان معامله میشود یا در مواردی قابل مسامحه است؟ و آیا قدرت واقعی بر تسلیم و علم طرفین به این قدرت شرط است، به طوری که در صورت منتفی بودن هریک از این دو، عقد باطل خواهد بود، یا اینکه علم به قدرت برتسلیم شرط صحت نیست؟
A sale contract will be valid only when the vendor and the buyer are given the power to give the possession of the object of obligation to each other in right time and place. The issue of the term of authority or power to deliver comprises of two other minor issues: the authority to deliver, and knowledge of the parties on this authority. Therefore, if the two parties have the knowledge on the power while signing the contract, but find out after conclusion of the contract that there was no authority and they have made a mistake, the contract shall be deemed null and void. This is because one of the two requirements, i.e. power to deliver, is absent and such a contract will be a deceptive deal. Due to unknown state of the deal or the wrong conceptions of the two parties when signing the contract, a deceptive deal can cause conflict between the parties. Moreover, concluding a contract with prior knowledge on lack of authority for delivery will be an unreasonable transaction.
The cases covered in this research work are the following: fundamentals of the requisite for power to deliver object of transaction, deception and ignorance that make a contract null and void, and “is deception absolutely enough for nullity of a contract or it is negligible in some cases?” Are the real authority on delivery and the knowledge of the parties on this authority required – so that the absence of either would nullify the contract – or knowledge of the parties on power to deliver is not the requisite for validity of the contract?
Machine summary:
موضوع شرط قدرت بر تسلیم از دو امر ترکیب یافته است : یکی قدرت بـر تسـلیم و دیگری علم طرفین به این قدرت ، بنابراین ، اگر طرفین هنگام معامله علـم بـر قـدرت داشته باشند، ولی پس از عقد معلوم شود که در حقیقت قـدرت وجـود نداشـته و در اشتباه بوده اند، بیع باطل است ؛ چون عنوان مرکب ، یعنی قدرت معلوم تحقـق نداشـته است و چنین معامله ای غرری محسوب میشود؛ زیرا معامله غرری عقدی اسـت کـه به علت مجهول بودن وضعیت معامله یا تصورات خلاف واقع طرفین هنگـام تشـکیل آن ، میتواند سبب بروز اختلاف و کشمکش بـین دو طـرف شـود، عـلاوه بـر اینکـه اقدام به معامله ای با علم به عدم قدرت بر تسلیم ، یک معاملۀ سفهی است .
امام میفرماید: آنچه شیخ انصاری اظهار داشت بر این صورت چهارم متفرع و مترتب است ، نه اینکه شرط ، قدرت معلوم باشد (رک: امام خمینی ١٤٢١ ج ٣ : ٣٢٥) سپس امام میگوید: دلیلی بـر اینکـه قدرت معلوم شرط است ، به طوری که قـدرت جـزء موضـوع باشـد وجـود نـدارد، چـون آنچـه از روایت حکیم ١ظاهر میشود، اعتبار قدرت بر تسلیم هنگام بیع است .
واگر موعد مقرر برای تسلیم فرا رسیده و بایع قدرت بر تسلیم مورد تعهد را نداشـت ، اگر این عدم قدرت ، به صورت غیر ارادی باشد، مثلا مبیع تلف شده یا امکان تسلیم نباشد، در ایـن صورت با توجه به نظر امام خمینی مبنی بر اینکه ملاک تسلیم زمان استحقاق اسـت ، تعهـد بـایع در تسلیم مبیع به قوت خود باقی است ، اما، مشتری مخیر است بین فسخ بیع و اسـترداد ثمـن ، یـا اینکـه صبر کند.