Abstract:
از مهم ترین نوآوری های علمی و اصولی امام خمینی که برخوردار از دقایق و ظرایف علمی بسیار زیاد بوده و آثار فراوانی نیز در مباحث فقهی و اصولی داشته، مسلک خطابات قانونی است که مطابق این نظریه، خطابات شرعی بدون ملاحظة خصوصیات فردی مانند عجز و قدرت، متوجه همة مکلفان می گردد و به خطابهای متعدد به اندازة مکلف ها نیز منحل و گسترده نمیشود. این نظریه، دقیقا در تقابل با دیدگاه مشهور فقها و اصولیان، همانند شیخ انصاری، محقق نائینی و محقق خویی در لحاظ شرایط تکلیف مانند عقل و قدرت، در توجه خطاب و انحلالی بودن احکام شرعی به عدد افراد مکلف است. در این پژوهش، به بررسی تطبیقی این دو نظریه پرداخته و بدین نتیجه رسیدهایم که نظریة خطابات قانونیه، با استحکام مبنایی روبرو بوده و از پشتوانه استدلالی قوی نیز برخوردار است و از این رو، نظریة امام خمینی، مبنی بر عدم انحلالی بودن احکام، تقویت و اشکالات وارده به آن دفع میگردد.
Legal addresses theory is one of the most important scientific and fundamental innovations by Imam Khomeini which is
enriched with many scientific values and points and has immensely affected the jurisprudential and theological discussions. According to this theory, legal addresses, irrespective of personal qualities and capacities such as inability
and power, shall be practiced by all bearing responsibility and it is not considered independent with the diversity of the addresses per the number of those in charge. This theory precisely counters the generally accepted views of renowned jurists and theoreticians of religious law such as Sheikh Ansari, Ayatollah Nayini, and Ayatollah Khoyi in inclusion of the preconditions for
undertaking the religious duty such as wisdom and power, and in independence of the religious rules per the number of all under religious duty. In this paper, we have conducted a comparative study of the two theories and came to the
conclusion that the legal addresses theory is fundamentally secure, possessing very strong bases for reasoning. Therefore, Imam Khomeini’s views on no independence for religious rules, is thus supported and the alleged faults with
it are rejected
Machine summary:
بررسی تطبیقی خطابات شرعی (س ) از دیدگاه مشهور و امام خمینی 1 عبدالرضا فرهادیان از مهم ترین نوآوریهای علمـی و اصـولی امـام خمینـی کـه برخـوردار از دقایق و ظرایف علمی بسیار زیاد بوده و آثار فراوانی نیز در مباحث فقهـی و اصـولی داشته ، مسلک خطابات قانونی است که مطـابق ایـن نظریـه ، خطابـات شـرعی بـدون ملاحظۀ خصوصیات فردی مانند عجز و قدرت ، متوجه همۀ مکلفـان مـیگـردد و بـه خطاب های متعدد به اندازة مکلف ها نیز منحل و گسترده نمیشود.
١) تبیین دیدگاه قانونیت خطابات امام خمینی در مباحث اصولی، نظر خاصی را در خطابات قانونی اظهار داشته و میفرمایند در حالی که مشهور اصولیان براین باورند که خطاب های کلی شارع به خطاب های شخصی منحـل و تبـدیل میشود، قوانینی که به نحو عام ، جعل میگردد نظر به افـراد نـدارد و خطابـاتی کـه از ایـن قـوانین حکایت میکند به تعداد افراد منحل نمیشود، چون اصلا نظر به افراد ندارند؛ و لـذا ممکـن اسـت موقع جعل قانون اصلا هیچ فردی نباشد و هیچ مصداقی نداشته باشد.
در مورد اوامر نیز همین طور است ، یعنی هـدف اصلاح سوم ١٣٩٤/٤/٢٣ 85 از بعث مکلف ، فقط ایجاد انگیزه و داعی در او برای انجام فعل است و در حالی کـه او خـودش – هر چند با قطع نظر از امر و تنها به انگیزة شهوانی- مشغول انجام آن فعل باشد توجه تکلیف به وی، مستهجن خواهد بود و مثل آن است که مولی، عبد خود را به نفس کشیدن ، امر نماید حال اینکه آن عبد، به صورت طبیعی، بدان مشغول است .