Abstract:
یکی از محورهای بنیاد دینی حکومت، مبانی آن است و نوع نگرش به این مبانی، حکومت ها را از هم متمایز می کند. انسان شناسی یکی از این مبانی است که در این نوشتار ضمن تبیین روش های مختلف انسان شناسی و ابعاد و مراتب وجودی انسان، به تاثیر آن بر هر یک از قوانین حکومت دینی، حاکمان این حکومت و مردم در حکومت مبتنی بر دین پرداخته خواهد شد. کانون تبیین های فوق، اندیشه های حکیم متاله معاصر، آیت الله جوادی آملی خواهد بود چرا که آن استاد کوشیده به مناسبت های گوناگون با واکاوی های مبانی حکومت دینی، تاثیر آن مبانی را بر این نوع از حکومت تبیین سازد. دستاورد نوشتار حاضر آن است که نوع نگاه و معرفت به ابعاد وجودی انسان تاثیر شگرفی در عناصر گوناگون حکومت دینی خواهد داشت.
Machine summary:
"استاد علامه جوادی آملی میفرماید: انسان های کامل معصوم ، یعنی پیامبران و امامان معصوم (علیهم السلام ) همان طوری که در نظام تشریع ، حجت بالغ خدایند دست آنان در فقه ، حقوق و اخلاق حجت شرعی است ، در نظام تکوین نیز حجت بالغ الهیاند، یعنی هویت تجردی و کمال اعتصامیآنان در حکمت و کلام ، حجت تکوینی وعینی است ؛ زیرا گرچه هر موجودی امکانی، آیت خدا و حجت برای او دلیل بر وجود اوست «فصار کل خلق حجـة له و دلیلا علیه »(نهج البلاغه / خطبۀ٩١) لکن موجود مجرد معصومیکه در کسوت انسانیت آفریده شده ، قویترین حجت برای خداوند و متقن ترین دلیل بر وجود الهی است (همو، زن در آئینه جلال و جمال ، ص ٧٩).
انسان در این نگاه مرکب از روح و بدن هست که روح او دارای عقل ، قلب ، فطرت و شئون فراوانی است که وابسته به ماورای طبیعت و همواره ثابت است و بدن او به طبیعت وابسته و متغیر است ؛ اما حقیقت او را روح او تشکیل میدهد و جسم او ابزاری بیش نیست و هدف نهایی آفرینش انسان ، نورانی شدن اوست تا بتواند آنچه دیگران با علم حصولی و حضوری نمیفهمند، با چشم دل ببیند و این انسان شناسی بر قوانین ، حاکم و مردم در حکومت دینی تأثیر گذار میباشد؛ چرا که انسان طبعا مدنی است و در زندگی اجتماعی نیازمند قانون همه جانبه و فراگیر است که ضامن قسط و عدل و مساوات بوده و عقل انسان هم در پیمودن راه سعادت و تکامل کافی نبوده و قادر به وضع قوانین نیست و باید کسی باشد که افزون بر علوم عادی، مشمول عنایت الهی در تفضل علم لدنی نیز قرار گیرد."