Abstract:
بر اساس نتایج تحقیقات انجام شده، آموزش عالی ایران در انجام موثر کارکردهای خود ناموفق بوده و دچارکژکارکردیهایی شده است. این کژکارکردیها تحت تاثیر عوامل متعددی شکل میگیرد. پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل موثر بر شکلگیری کژکارکردیهای آموزش عالی و در چارچوب رویکرد کیفی و تحلیل محتوا صورت گرفته است. جامعه پژوهش شامل کلیه اساتید و دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاههای دولتی میباشد، نمونهگیری در این پژوهش بر اساس منطق نمونهگیری در روشهای کیفی بهصورت هدفمند و با استفاده از روش نمونهگیری ملاکمحور و شبکهای انجام شده است. تعداد اطلاعرسانهای پژوهش بر مبنای اصل اشباع در تحقیقات کیفی شامل 28 نفر میباشد و از دانشگاههای خوارزمی، شهید بهشتی، تهران، تربیت مدرس و صنعتی شریف، تبریز، مشهد و موسسه پژوهش و برنامهریزی آموزش عالی انتخاب شدهاند. اطلاعات مورد نیاز برای تحقیق با استفاده از مصاحبه آزاد جمعآوری شدهاند. تجزیه و تحلیل اطلاعات بهدست آمده از مصاحبهها در چند مرحله و با استفاده از راهبرد تحلیل مضمونی صورت گرفت. برای حصول اطمینان از اعتبار نتایج از ممیزی همگنان و بازبینی اعضا استفاده شده است. نتایج بهدست آمده از پژوهش نشان داد که عوامل موثر بر شکلگیری کژکارکردیهای آموزش عالی را میتوان در 10 مقوله اصلی و 36 زیرمقوله طبقهبندی نمود.
Previous studies have claimed that Iran’s higher education sector has failed to fulfill its intended functions effectively leading to a malfunctioning. The present study, therefore, makes an attempt to investigate the factors and dimensions of this malfunctioning in education through a qualitative content analysis. The research population is composed of all the professors and post graduate students in Iran’s state universities. Sampling, similar to most sampling types in qualitative studies, is a purposive one. It was done through a criterion and network sampling strategies. The number of informants, based on the principle of saturation in qualitative studies, is 28 who come from diverse universities and institutes including Kharazmi University, ShaheedBeheshti University, Tehran University, Tarbiyat-e Modarres University, Shareef Technical University, Tabriz University, Mashhad University and The Institute of Research and Planning for Higher Education. Unstructured interviews were employed to gather the data, which subsequently were analyzed in several stages using the thematic analysis method. The validity of the analyses was ensured by peer audit and peer debriefing. Results indicated that the instances of higher education malfunctioning can be categorized into 10 major groups which include 36 sub-categories.
Machine summary:
دانشیار گروه مدیریت آموزشی ، دانشکده مدیریت ، دانشگاه خوارزمی مقدمه آموزش عالی١ در مقام متولی تدارک سرمایه انسانی ، وظایف مهم و رسالت های والایی در رشد و توسعه ی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی هر کشور دارد (قارون ، ١٣٧٥)، و کم و بیش در تمـام کشورها اهـداف کلی و مشخصی هم چون انجام پژوهش های بنیادی، علمی و کاربردی به منظور پیشرفت گسترش علـم و دانش در جامعه ، تربیت و تأمین نیروی انسانی ماهر، متخـصص و کارآمـد مـورد نیـاز بخش هـای مختلف جامعه را دنبال مینماید (مدهوشی و نیازی، ١٣٨٩، فیشر، اوجت و کاوالاسکی ٢، ٢٠١٦).
در این خصوص خانم هدا سادات حسین زاده بیان میکند "یکی از مهم تـرین مشـکلات آموزش عالی ورود تعداد زیادی دانشجوی با شرایط بورسـیه در مقـاطع دکتـری اسـت سـوای از کیفیت آن ها که بحث برانگیز است و شرایط نابرابری که با بقیه دانشجویان دارند موجب میشـود که بقیه دانشجویان انگیزه خود را از دست بدهند به ویـژه ایکـه در شـرایط فعلـی کـه بـا تـورم دانشجویان دکتری و آمار کم دانشگاه ها برای جـذب هـأت علمـی مواجـه هسـتیم ایـن وضـعیت بحرانیتر میشود مگر ما چه تقاوتی با آن ها داریم ".
نسبت پایین استاد به دانشجو به ویژه در سطح تحصیلات تکمیلی: در دانشگاه های ایران نسبت پایین اساتید به دانشجویان به ویژه در مقطع دکتری موجب طولانی شدن صف انتظار برای استاد راهنما و مشاور، تورم فعالیت های اساتید در حوزه تدریس و در نتیجه نبود وقت کافی برای مطالعه و تحقیق ، تکثر دانشجویان تحت راهنمایی و ضعف در نظارت مؤثر بر آن ها میگردد و این وضعیت زمینه بروز مشکلات و کژکارکردی در آموزش عالی را فراهم مینماید.