Abstract:
موقعیت پیش آمده برای امام علی بن موسیالرضاعلیه السّلام در مقایسه با دیگر امامان از ویژگی خاصی برخوردار است؛ زیرا در میان این خاندان بعد از امام علی علیه السّلام تنها برای آن حضرت بود که شرایط ورود به دستگاه خلافت پیش آمد، همین عامل بود که هم موقعیت آن حضرت را ممتاز کرد و هم پرسش های بسیاری را سبب شد. یکی از این پرسش ها این است که آیا عامل دعوت آن حضرت به ایران، شخص مامون بود یا فضل بن سهل؟ و در هر دو صورت، آیا هدف آنها از این اقدام، خدمت به دین و تقویت فرهنگ شیعی بود، یا اقدام آنها نقشه ای مزورانه به شمار می آمد که هر یک برای رسیدن به مقاصد خود، آن را طراحی کردند و به اجرا گذاشتند؟ با توجه به فرضیه های متفاوت که در این باره وجود دارد، این پژوهش بر آن است، نخست فرضیه های موجود را مطرح و با ذکر دلایل تبیین نماید، سپس آنچه نقدپذیر است نقد کند و این احتمال را که آمدن امام رضا علیه السّلام به مرو با دعوت شخص مامون بوده و وی اهداف سیاسی در سر داشته است، با ذکر دلایل محکم و قراین تاریخی اثبات نماید.
Machine summary:
یکی از این پرسشها این است که آیا عامل دعوت آن حضرت به ایران، شخص مأمون بود یا فضل بن سهل؟ و در هر دو صورت، آیا هدف آنها از این اقدام، خدمت به دین و تقویت فرهنگ شیعی بود، یا اقدام آنها نقشهای مزورانه به شمار میآمد که هر یک برای رسیدن به مقاصد خود، آن را طراحی کردند و به اجرا گذاشتند؟با توجه به فرضیههای متفاوت که در اینباره وجود دارد، این پژوهش بر آن است، نخست فرضیههای موجود را مطرح و با ذکر دلایل تبیین نماید، سپس آنچه نقدپذیر است نقد کند و این احتمال را که آمدن امام رضا7 به مرو با دعوت شخص مأمون بوده و وی اهداف سیاسی در سر داشته است، با ذکر دلایل محکم و قراین تاریخی اثبات نماید.
مقدمه در اینکه امام علی بن موسی الرضا7 به ایران آمد و آمدن آن حضرت با اکراه و اجبار دستگاه خلافت عباسی بود، حرفی نیست، اما این پرسش مطرح است که آیا اصرار بر آمدن آن حضرت به ایران، فکر شخص مأمون بود یا فکر وزیر اعظمش، فضل بن سهل؟ در این باره چهار فرضیه وجود دارد که در این پژوهش با آنها آشنا خواهیم شد، اما پیش از ذکر این فرضیهها و نقد یا تأیید آنها شایان یادآوری است که هرچند بسیاری از این فرضیهها به صورت پراکنده در نوشتههای دیگران آمده است، این پژوهش توانسته تمام فرضیهها در اینباره را یکجا و همراه با نقد و نظر بحث کند و آنها را در معرض داوری خوانندگان محترم قرار دهد.