Abstract:
در این مقاله سعی شده که نسبت بین اخلاق لویناس و اخلاق کانت در قالب تفاوت ها و تشابه های موجود بین اخلاق این دو متفکر مورد بررسی قرار گیرد. این مقاله دو بخش دارد. در بخش اول به وجوه اشتراک اندیشه اخلاقی لویناس و کانت تحت عنوان «تقدم عقل عملی» و «احترام به شان انسانی» مورد بررسی قرار گرفته و نشان داده شده که فلسفه لویناس و کانت حامل روح اخلاقی مشترکی اند. این روح در نظام فلسفی هردو حضور دارد. در بخش دوم به وجوه افتراق اشاره شده که از جمله آنها می توان به خودآیینی اخلاق کانت در مقابل دیگرآیینی اخلاق لویناس اشاره نمود. علاوه بر این در اخلاق لویناس احساس و عاطفه جایگزین عقل کانتی می شود. همچنین سوژه اخلاقی کانت ماهیتا غیر از سوژه اخلاقی لویناس است. سوژه کانتی سوژه خودآیین و مختار و عقلانی است و سوژه لویناس در وهله اول در برابر دیگری و چهره او مسئول است. بنابراین می توان گفت که هم لویناس و هم کانت در نظام فلسفی خود یک رسالت بزرگ را برعهده دارند و آن رسالت اخلاقی است.
Machine summary:
"پورسل در کتاب لویناس و الهیات دربارة این موضوع می نویسد: «چیزی که لویناس به لحاظ اخلاقی مطرح می کند اومانیسم جدید است ؛ که به آن اومانیسـم ١٧ انجیلی نیز گفته می شود» در اینجا یک فرق اساسی بین کانت و لویناس دیده می شود و آن این است که کانـت احترام به دیگری را- تحت تأثیر فلسفه انتقادی خود- یـک تکلیـف اخلاقـی برخاسـته از عقل و اراده من می پندارد.
به تعبیری دیگر، می توان گفت که در اینجا فرق بین این دو در این است که احترام به شأن والای انسانی در فلسفه کانت از اصل اخلاقی و در فلسفه لویناس از مواجهه با دیگری ناشی می شود.
لویناس سوژه کانتی و دکـارتی را، بـه ایـن دلیل که در آنها اندیشه و آزادی برترین ارزش محسوب می شوند، مورد انتقـاد قـرار داده و در توصیف سوژة اخلاقی خودش می گوید: «من اخلاقی سوبژکتیویته است دقیقا تا جـایی که در برابر دیگری زانو می زند و آزادی خود را قربانی ندای آغازین تر دیگری می کنـد.
به سخن دیگر، کانت معتقد اسـت کـه دیگرآیینی هیچ ارزش اخلاقی ندارد و اگر هم ارزشی داشته باشد برای رسیدن به استقلال و آزادی و بطور کلی خودآیینی سوژه است .
بـدون شـک کسی که اخلاق خودآیین کانت را در برابر اخلاق دیگرآیین لویناس قرار می دهد در وهلـة اول تفاوت های آشکار چنان در چشم او بزرگ می شود که نمی تواند شـباهت هـای موجـود بین این دو را نیز مشاهده کند."