Abstract:
یکی از ایده های نوظهور که امروزه توجه پژوهشگران علوم شهری و روستایی را به خود معطوف داشته، پایداری مسکن است. مسکن پایدار باید بهترین تعامل را با بستر محیطی خود داشته و کمترین تاثیر را بر محیط زیست بگذارد از همه مهمتر بسترهای رشد و کمال معنوی انسان را فراهم نماید. در این رهگذر مسکن روستایی به عنوان یکی از مهم ترین نیازهای اساسی روستائیان، از ابتدای تاریخ سکونت تا حال حاضر نقش مهمی را در شرایط زیستی آنها ایفا نموده و هر روزه بر اهمیت آن فزونی می یابد. و واقع مهم ترین عنصر روستا است که در توسعه پایدار روستا توجه به پایداری آن ضروری ترین اصل آن شناخته می شود.
مقاله حاضر با هدف تحلیل و تبیین پایداری ساختار کالبدی- فضایی مسکن روستایی استان زنجان با با استفاده از روش های AHP و نرم افزارهای زیر مجموعه آن از جمله EC، EXT_AHP و نرم افزار GIS انجام گرفته است. روش تحقیق مطالعه حاضر، به صورت توصیفی- تحلیلی بوده و نوع تحقیق، کاربردی و رویکرد آن، به دو صورت کمی و کیفی می باشد. برای گردآوری داده ها از روش مطالعات کتابخانه ای و میدانی بهره گرفته شده است. یافته های تحقیق بر اساس مدل AHP در محیط نرم افزاری AHP-GIS بیانگر وضعیت نامطلوب شاخص های کالبدی- فضایی مسکن روستایی استان زنجان بر اساس اصول توسعه پایدار روستایی بوده و نشان می دهد 50 درصد از مساکن روستایی از لحاظ ساختار کالبدی- فضایی در شهرستان های ایجرود، ماهنشان و خدابنده و 40 درصد مساکن روستایی در شهرستان زنجان، خرمدره، طارم و ابهر ناپایدار بوده است.
Machine summary:
"بنابراین، نظر به اینکه هیچگونه مطالعه و پژوهشی در زمینه ساختار کالبدی- فضایی مسکن روستایی استان زنجان انجام نشده و، همچنین، با توجه به ویژگیهای ذکرشده در مورد مسکن روستایی استان، به نظر میرسد یک ارزیابی اصولی و مبتنی بر توسعه پایدار ضروری باشد و لازم است با بهرهگیری از ابزارهای مناسب، ضمن شناسایی این شاخصها که تعیینکننده تفاوتها و افتراقات فضایی- مکانی است؛ اهمیت آنها شناخته شده و در محدوده روستاهای مشخص با تفاوتهای جغرافیایی مورد سنجش قرار گیرد.
با توجه به موضوع و هدف تحقیق حاضر که تحلیل و تبیین پایداری ساختار کالبدی- فضایی مسکن روستایی استان زنجان با استفاده از روشهای مدل AHP و نرمافزارهای زیرمجموعۀ آن از جمله EC, EXT_AHP و نرمافزار GIS مورد تحلیل و ارزیابی قرار خواهد داد، این تحقیق میتواند گام کوچکی در شناخت و روند اعتلای کیفیت زندگی روستا در راستای توسعه پایدار در منطقه مورد بررسی، ایفاء کند.
ارزیابی پایداری معیارها و شاخصهای کالبدی - فضایی مسکن روستایی استان زنجان با استفاده از مدل AHP و نرمافزارهای زیرمجموعه آن از جمله EC, EXT_AHP در محیط نرمافزار GIS در چهار مرحله به صورت سلسله مراتبی انجام گرفته است.
روستاهای منتخب برای برداشت میدانی در استان زنجان به تفکیک شهرستان و بخش (به تصویر صفحه مراجعه شود) شرح و تفسیر دادهها در مطالعه حاضر با تکیه بر مراحل تحلیل سلسله مراتبی و سیستماتیک در مدل (AHP)، بعد از انتخاب معیارها و شاخصهای مورد نیاز برای تحلیل پایداری ساختار کالبدی - فضایی مسکن روستایی، با استفاده از منابع علمی، نظرخواهی و مشاوره با متخصصان، نوبت به پیادهسازی معیارهای منتخب در سیستم مدل مذکور میرسد."