Abstract:
پوشاک و نمایانگر هویت اشخاص و گروهها در سطح اجتماع است. از جمله گروههای اجتماعی - دینی در
تاریخ میانه ایران، فرقههای مختلف صوفیه بودند که منشی خاص را در استفاده از پوشاو انتخاب کرده بودند. صوفیان نخستین از روی اضطرار از لباسهای کهنه و پاره استفاده میکردند، اما در قرون بعد بیشتر صوفیان از لباسهای خلللق برای نمایش هویت صوفیانه شان در سطح اجتماع بهره می جستند چرا که این لباسها حالتی نمادین پیدا کرده بود.
هدف از این پژوهش بررسی کارکرد لباس در نمایش هویت صوفیانه در اجتماع قرون هفتم تا نهم ه- ق با فهم ریشههای آن است. پس با روش توصیفی تحلیلی و شیوة مطالعه کتابخانهای به این سوال اصلی پاسخ داده میشود که در قرون هفتم تا نهم ه.ق چگونه از پوشاو به عنوان ابزاری برای نمایش هویت صوفیانه در اجتماع بهره برده میشد؟ از پژوهش حاضر این نتیجه اولیه حاصل شده است که صوفیان با استفاده از البسه نمادین به بهرهمندی خویش از یک فضیلت اخلاقی در چشم مردم عینیت می بخشیدند و بدین وسیله به معرفی هویت خود میپرداختند.
Machine summary:
"صوفیان نخستین از روی اضطرار از لباسهای کهنه و پاره استفاده میکردند، اما در قرون بعد بیشتر صوفیان از لباسهای خلق برای نمایش هویت صوفیانه شان در سطح اجتماع بهره میجستند چرا که این لباسها حالتی نمادین پیدا کرده بود.
ق چگونه از پوشاک به عنوان ابزاری برای نمایش هویت صوفیانه در اجتماع بهره برده میشد؟ از پژوهش حاضر این نتیجة اولیه حاصل شده است که صوفیان با استفاده از البسة نمادین به بهرهمندی خویش از یک فضیلت اخلاقی در چشم مردم عینیت میبخشیدند و بدین وسیله به معرفی هویت خود میپرداختند .
اما پوشاک چگونه از چنین کارکرد مهمی در اعطای هویت به صوفیان برخوردار گشته بود؟ فرضیة پژوهش حاضر از این قرار است که چگونگی هویت بخشی پوشاک به صوفیان از سه جهت قابل تأمل است؛ لباسهای صوفیانه از یک جهت نشانة زهد به صورت آشکار و از دیگر سو نمایانگر پیوند صوفیان با شخصیتهای مذهبی و به علاوه به خاطر شکل و ظاهر خاصش با لباسهای عادی مردمان آن روزگار بسیار متمایز بود.
عینیت بخشی به زهد با بهره گیری از پوشاک خلق این تنها لباس فاخر نبود که در جامعه باعث جلب نظر و احترام مردمان میگشت و برای صاحبانش حالتی ارزش وار داشت، بلکه بیش از آن در قرون میانة تاریخ ایران، پوشاک خلق صوفیانه شایستة احترام مردمان واقع شده بود.
لباسهای خلق یا نمادوار صوفیان آنقدر برای این طبقة اجتماعی هویت بخشی ایجاد کرده بود که در چشم مریدان، مشایخ صوفی حتما باید از پوشیدن لباسهای فاخر پرهیز میکردند، چون لباس فاخر نمیتوانست تجسم زهد باشد."