Abstract:
موضوع بحث حاضر مطالعه پایگاه خانوادگی و اجتماعی زنان در دوره پهلوی اول با توجه به نوسازی است. این نوشته در پاسخ به این ابهام است که در پایگاه و نقش زنان در زندگی خانوادگی و اجتماعی، متأثر از نوسازیهای این دوره چه تغییری ایجاد شد. چارچوب نظری از مفاهیم پایگاه و نقش در دو شاخص کیفیت زندگی یعنی زندگی خانوادگی و اجتماعی استخراج شده است. پایگاه، نقشی است در الگویی ویژه که موقعیت شخص را در رابطه با کل جامعه نشان میدهد و مجموعهای از حقوق و تکالیف مشخص است. فرضیه اولیه آنست که پایگاه زنان در خانواده و اجتماع با توجه به نقش آنها ارتقا یافت. با اقدامات نوسازی حکومت پهلوی، پایگاه، حقوق و تکالیف زنان در خانواده و اجتماع مورد بازبینی قرار گرفت. در ساخت ایران مدرن زنان عهدهدار پرورش نسلی وطن پرست و مترقی شدند. مادر و مام وطن مفاهیمی مقدس شدند. بر خانواده تک همسری تأکید شد. قانون ازدواج 1310 گامی مهم در تنظیم قانونی روابط زن و مرد در ازدواج بود. آموزش و پرورش و مشارکت اجتماعی- اقتصادی زنان مورد توجه قرار گرفت. زنان در ابتدا با تقسیم کار جنسیتی در نقش مادر، معلم و تایپیست ظاهر شدند. به تدریج از اواسط دوره در لباس نظامی پیشاهنگی و خلبانی وارد عرصه مردانه شده و برای ورود به حوزه سیاست در دوره بعد تا حدودی زمینه را هموار ساختند. بازساخت پایگاه زنان به عنوان مادر گرچه موجب نگرش جنسیتی برای مشارکت زنان شد اما زمینههای ارتقای پایگاه زنان در خانواده و جامعه را از طریق اقدامات قانونی و فرهنگسازی فراهم نمود. گردآوری اطلاعات به شیوه اسنادی- کتابخانهای و روش تالیف مقاله، توصیفی- تحلیلی است
The subject is the study of the effect modernization on the status women in social and family in the first Pahlavi rule. This is aimed to response ambiguity that what changes are created during the modernization on the status of women in society and family. The theoretical framework is based on concepts status and role. The status indicate the position of the individual in society and it is the collection of duties and rights. The initial hypothesis is improvement of the status women in this duration. Modernization in duration of Pahlavi the status of women in society and family were revised. For Construction the modern Iran, women were responsible to grow up the new generation that were patriotic and progressive. The motherland and mother were the holy concepts. The monogamous family was highlighted. The marriage law of 1310 was an important step in regulating the relationship between women and men. Education and social-economic participation of women were considered .At the beginning, the women were in society as teacher, mother, typist that were based on gender division of jobs. In middle of period, the other roles that were limited to men were occupied by women such as scouts and pilot. So, these changes ended to enter the women to political at next duration of the Pahlavi rule. Rebuilding women's status as mother led to cooperation of the women in society and increase the social role of the women using the legal proceedings and culture, however the gender attitude created in the period. The data gathering is based on attributive- library and the method is descriptive- analytical.
Machine summary:
وی در این مقالات از حجاب و انزوا، ناآگاهی و بیسوادی زنان ، چند زنی و صیغه انتقاد کرده و تک همسری را به عنوان سیستم صحیح خانوادگی برای جامعه ایرانی مورد توجه قرار داد.
٢ - برای نمونه در شعر «قیزلار» خواستار بوجود آمدن امکان خواندن و نوشتن برای بانوان و رهایی ایشان از ظلمت جهل و نادانی شده است (معجز شبستری، ٥٩:١٣٥٧-٥٨) محمد مسعود، محمدحجازی (ناشر مجله ایران امروز)، مشفق کاظمی و جهانگیر جلیلی نیز متعلق به مکتبی بودند که در آثار خود به وضعیت زنان در عصر پهلوی اول متأثر از نوسازی و کشف حجاب میپرداختند و اوضاع اخلاقی ناشی از تغییرات اجتماعی این دوره را نکوهش میکردند (تاریخ ایران پهلوی، ٤٧١:١٣٨٨).
کار تئوری سازی نقش زنان در جامعه و زندگی خانوادگی- اجتماعی آنها ابتدا از طریق مطبوعات و بعدا از اواسط دوره (از زمان کشف حجاب ) از طریق سخنرانیهای مقامات دولتی و تأسیس سازمان های فرهنگی همچون کانون بانوان و سازمان پرورش افکار دنبال شد.
برخـی معتقد بودند که این امر موجب روگردانی زنان از ازدواج و تعهد به خانواده و همسر میشود و از آنجا که افزایش نفوس در این برهه مهم است تحصیلات عالی فعلا ضرورت ندارد، ضمن اینکه توان زنان برای انجام مسئولیت های شغلی همزمان با تعهدات خانوادگی مـورد تردیـد جدی بود (اطلاعات ش ٢٢٨٨، س هشتم ، ١٣١٣).
به تدریج همراه با سیاست های دولت در جهت توجه به وضع زنان و بهبود آموزش و پرورش ، اشتغال نیز مورد توجه فعالان زنان قرار گرفت ١، اما این امر با تناقضات و مشکلات مختلفی همراه بود.