Abstract:
ایجاد معنویت در محیط کار با تسهیل واکنش سازمان در برابر تقاضاهای محیطی، پیشرفت و پایداری آن را در محیط پویای عصر حاضر فراهم میآورد. در این پژوهش به مفهوم معنویت محیط کاری از رویکردهای اسلامی و غربی و تبعات عملکردی هریک در رفتار سازمانی پرداخته شده است. لازم به ذکر است که اغلب پژوهش-های داخلی صورت گرفته در حوزه معنویت محیط کاری با رویکرد غربی و مؤلفههای برآمده از مبانی این رویکرد میباشند. این در حالی است که رویکرد غربی از منظری متفاوت به انسان و ارزشهای او مینگرد و با اصول و مبانی برآمده از آموزههای دینی و جامعه اسلامی ما تناسبی ندارد. از این رو تلاش ما بر آن بوده است تا با استفاده از روش تحقیق فلسفی با بهرهگیری از آیات و روایات، بتوان به درک عمیقتر و روشنتری از این مفهوم و کاربرد عملی آن در سطوح رفتار سازمانی دست یافت و برنامههای معنویت در محیطهای کاری را متناسب با فرهنگ ایرانی – اسلامی جامعه خود اجرا و ارزیابی کرد. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که دیدگاه اسلامی به معنویت محیط کاری ازآنجایی که بر مبنای فطرت کمالجویی و تعالی انسان و آموزههای دین اسلام میباشد در مقایسه با رویکرد لذتگرا و مادیگرای غربی پیامدهای بسیار ارزنده و همهجانبهنگری در سه حوزه فردی، گروهی و سازمانی برای سازمان به همراه دارد. لذا، با توجه به جامعیت آموزههای دین اسلام از یکسو و اهمیت وجود معنویت کاری از سوی دیگر، پرورش معنویت با رویکرد اسلامی ضرورت مییابد.
Creating spirituality in the workplace, enhances the organization sustainability in the present dynamic environment by facilitating its reaction towards environmental demands. In this study, the concept of workplace spirituality in Islamic and Western approaches and the practical implications of each one has been discussed in organizational behavior. It should be noted that most of internal researches carried out in the field of workplace spirituality have be done by Western approach and the components derived from the foundations of this approach. Meanwhile, the western approach looks from a different perspective to humankinds and his values and does not fit with the principles derived from our religious teachings and our Islamic society. Therefore, by using verses of Quran and narrations, through a philosophical research method we made some efforts to achieve a deeper and more comprehensive understanding of workplace spirituality and its practical application at levels of organizational behavior and implement and evaluate the program of workplace spirituality in accordance with Iranian – Islamic culture of our society. The results of this study showed that the Islamic perspective on the workplace spirituality, which is based on the nature of perfectionism, human excellence, and the teachings of the Islam religion in levels of individual, group, and organizational is more valuable and comprehensive than the Western materialistic approach. Therefore, due to the comprehensiveness of the teachings of Islam on the one hand and the importance of the existence of spirituality on the other hand, the cultivation of spirituality with Islamic approach is necessary.
Machine summary:
نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که دیدگاه اسلامی به معنویت محیط کاری از آنجایی که بر مبنای فطرت کمالجویی و تعالی انسان و آموزههای دین اسلام میباشد در مقایسه با رویکرد لذتگرا و مادیگرای غربی پیامدهای بسیار ارزنده و همهجانبهنگری در سه حوزه فردی، گروهی و سازمانی برای سازمان به همراه دارد.
این مطالعه با ارائه درکی بهتر از مفهوم، مبانی و پیامدهای معنویت محیط کاری اسلامی ضمن آنکه زمینهای مفهومی برای انجام پژوهشهای میدانی در خصوص حوزه مورد مطالعه را برای پژوهشگران فراهم میآورد، به مدیران و برنامهریزان سازمانی کمک خواهد کرد تا با درک تمایز و افتراق میان معنویت اسلامی و غربی، در اجرا و ارزیابی برنامههای ارتقای معنویت در سازمان خود به مبانی و اصول برآمده از معنویت اسلامی که متناسب با جامعه اسلامی میباشد بیشتر متمرکز باشند؛ زیرا محوریت قرار دادن اصول معنویت اسلامی متناسب با فرهنگ اسلامی حاکم بر جامعه کشور ما، میتواند موجب کاهش و رفع مسائل و مشکلات متعددی گردد که بر اثر عدم وجود روحیه معنوی مطلوب در میان کارکنان میباشد.
(2000), Spirituality at Work: a Conceptualization and measure, Journal of Management Inquiry, Vol. 9, No. 2, pp.