Abstract:
همراه با توسعه جوامع صنعتی، ظرفیت تولید و میزان حمل و نقل مواد شیمیایی خطرناک به طور وسیعی افزایش یافته است. این امر مجالی جهت ایجاد حوادث ترافیکی و افزایش پتانسیل آسیب رسانی و تهدید معنی دار برای سلامت انسان و محیط زیست پدید آورده است. لذا در این مطالعه، جادههای حمل و نقل مواد خطرناک بر اساس تقسیم بندی کنوانسیون حمل و نقل جادهای مواد خطرناک در اروپا و بر اساس ریسک عوارض جادهای رتبه بندی شدند. این تحقیق از نوع مطالعه موردی است که شبکه راه های استان زنجان را دربر میگیرد. از آنجایی که تعداد دقیق عوارض جادهای در این استان در پایگاه داده های رسمی ثبت نشده، جهت برآورد این اطلاعات، از نظر کارشناسان و خبرگان استفاده شد. از این رو ابزار اصلی گردآوری اطلاعات در این پژوهش پرسشنامه بود. در تحقیق حاضر، سه پرسشنامه شامل: پرسش نامه مقایسه ی زوجی معیارها، پرسشنامه ی مقایسه زوجی معیارها گزینه ها و احتمال تصادف طراحی شد. سپس برای تعیین وزن معیارها از روش تحلیل سلسله مراتبی فازی – 1 و جهت رتبه بندی جاده های حمل و نقل مواد خطرناک از روش شباهت به گزینه ایده آل فازی 2 یا تاپسیس فازی 3 استفاده شد. با توجه به نظر کارشناسان، معیار پل بیشترین وزن را به خود اختصاص داد و مشخص شد. نتایج نشان داد که میتوان مقدار ریسک را برای هر یک از جاده ها به صورت کمّی برآورد کرده و از این طریق مسیرهای حمل و نقل مواد خطرناک را بر پایه ریسک کلی مواد خطرناک اولویت گذاریکرد. در مجموع باید گفت در مواردی که زیرساخت های ثبت اطلاعات برای ارزیابی ریسک عوارض جاده ای وجود ندارد، استفاده از این شیوه مطالعاتی برای تصمیم گیری در خصوص انتخاب مسیر حمل مواد خطرناک میتواند مفید واقع شود.
Machine summary:
سپس برای تعیین وزن معیارها از روش تحلیل سلسله مراتبی فازی و جهت رتبهبندی جادههای حمل و نقل مواد خطرناک از روش شباهت به گزینه ایدهآل فازی یا تاپسیس فازی استفاده شد.
در مجموع باید گفت در مواردی که زیرساخت های ثبت اطلاعات برای ارزیابی ریسک عوارض جادهای وجود ندارد، استفاده از این شیوه مطالعاتی برای تصمیمگیری در خصوص انتخاب مسیر حمل مواد خطرناک میتواند مفید واقع شود.
اما در بیشتر موارد، فاصله محل تولید مواد خطرناک با محل مصرف آن بسیار زیاد است و به همین جهت از مساله مسیریابی وسائط نقلیه به منظور حمل و نقل این مواد با در نظر گرفتن کمینه کردن ریسک و هزینه استفاده میشود(17).
از آنجایی که استان زنجان در مسیر جاده ابریشم قرار دارد، سهم حمل مواد خطرناک در مسیرهای جادهای این استان در خور توجه است.
3) احتمال تصادف: این پرسشنامه برای برآورد کم یا زیادبودن میزان احتمال تصادف حمل و نقل مواد خطرناک در هر یک از جاده هاست، که بر اساس طیف لیکرت طراحی شده است.
به نظر علت اصلی آنست که در قسمتهایی از جاده که این عارضه وجود دارد سرعت تانکر حامل مواد خطرناک کمتر از میزان مجاز سرعت شده و با توجه به اینکه سایر خودروهای سواری تندرو میباشند با نزدیک شدن به تانکر امکان کنترل سرعت را از دست داده و افزایش احتمال تصادف و ریسک را منجر شود.
Mathematical Modeling routing transport hazardous materials (the case of road network in Fars Province).