Abstract:
مهاجرت افراد تحصیل کرده و متخصص از کشورهای کمتر توسعه یافته به کشورهای صنعتی پیشرفته همواره آثار زیانبار اقتصادی، علمی، فرهنگی و اجتماعی برای این کشورها به جای گذاشته است. لذا، مسئله مهاجرت این قشر مورد توجه سیاستگذاران است و سیاستگذاریهای مختلفی برای جذب و حفظ آنها صورت می گیرد. جمهوری اسلامی ایران طی دهه های اخیر از این مشکل مستثنا نبوده است. ادامه روند مهاجرت بر خلاف سیاستهای دولت است و دستیابی به رشد اقتصادی مطلوب را با مشکل مواجه می کند. بنابراین، با توجه به اهمیت پیامدهای ناشی از مهاجرت، در مطالعه حاضر آثار کلان و بخشی مهاجرت نیروی کار از کشور با استفاده از مدل پروژه تحلیلهای تجارت جهانی از مدلهای تعادل عمومی محاسبه پذیر بررسی شده است. با این هدف دو سناریوی افزایش مهاجرت نیروی کار ماهر و غیر ماهر به صورت جداگانه تعریف شده است. نتایج مطالعه نشان داد که مهاجرت نیروی کار، اعم از ماهر و غیر ماهر، موجب کاهش رشد اقتصادی، سرمایه گذاری و نرخ بازگشت سرمایه در سطح کلان می شود. این امر همچنین تولید بخشهای مختلف اقتصادی را کاهش می دهد. از سویی، افزایش مهاجرت نیروی کار ماهر سطح دستمزدهای نیروی کار را در کل افزایش می دهد و در مقابل، قیمت سرمایه را که شامل سرمایه فیزیکی، منابع طبیعی و زمین است، کاهش می دهد. به علاوه، با افزایش مهاجرت نیروی کار ماهر تقاضای عوامل تولید در بخشهای کشاورزی و صنعت کاهش می یابد و با توجه به امکان جانشینی عوامل تولید، این امر موجب انتقال سرمایه و نیروی کار غیر ماهر به بخش خدمات می شود.
The immigration of educated and skilled people from less developed to industrial countries، have always harmful effects on economy، science، culture and society of less developed countries. For this reason، the problem of immigration، attract more attention of policy makers and leads to impose the variety of policies in order to attract and keep labor in the country. Islamic Republic of Iran has not been exceptional from this problem in past decades. Of course، continuing the process of immigration is contradictory to the government policies، so achieving to the desired economic growth will be difficult. Therefore، considering the importance of effects of immigration، this study investigates macroeconomic and sectoral effects of labor immigration، applying a Computable General Equilibrium (CGE) model. Following this objective، two scenario of increase in skilled and unskilled labor immigration were defined. The results showed that both skilled and unskilled labor immigration، lead to reduction in economic growth، investment and capital return. This also reduces the production of various economic sectors. On the other hand، more immigration in skilled labor leads to more wages of labor، and in contrast، less prices of capital including physical، natural resources and land. Furthermore، increase in skilled labor immigration causes production factors of agriculture and industry demand to decline، and according to possibility of production factors substitution، this leads to capital and unskilled labor transfer in the service sector.
Machine summary:
آثار کلان اقتصادي و بخشي مهاجرت نيروي کار متخصص و غير متخصص در کشور ايران حسن حيدري ١، نرمين داودي ٢ و فرزانه طالبي ٣ چکيده مهاجرت افراد تحصيل کرده و متخصص از کشورهاي کمتر توسعه يافته به کشورهاي صنعتي پيشرفته همواره آثار زيانبار اقتصادي، علمي ، فرهنگي و اجتماعي براي اين کشورها به جاي گذاشته است .
به علاوه، با افزايش مهاجرت نيروي کار ماهر تقاضاي عوامل توليد در بخشهاي کشاورزي و صنعت کاهش مييابد و با توجه به امکان جانشيني عوامل توليد، اين امر موجب انتقال سرمايه و نيروي کار غير ماهر به بخش خدمات ميشود.
از آنجايي که کشور ايران در زمره کشورهايي است که با مسئله مهاجرت روبه رو بوده است و مهاجرت متخصصان آن در سطح بالايي قرار دارد، براي تحقق اهداف برنامه پنجم و برنامه هاي آتي توسعه اقتصادي ، اجتماعي و فرهنگي و از همه مهم تر تحقق اهداف سند چشم انداز در جهت حرکت از اقتصاد سنتي به سمت اقتصاد دانش محور و کاهش اتکاي اقتصاد به منابع نفتي ضرورت دارد که به طور علمي نقش مهاجرت مغزها بر مؤلفه بهرهوري کل عوامل توليد اقتصاد ايران بررسي شود (٢٠١١ ,Pourmottaghi &Shahabadi ).
گروسمن و استادلمن (٢٠١٢ ,Stadelmann &Grossmann ) در مطالعه خود استدلال کرده اند که مهاجرت بين المللي کارگران با مهارت بالا موجب افزايش آثار بهره وري عوامل توليد در سطح کلان مي شود، به طوري که نرخ دستمزد کارگران ماهر ممکن است در کشورهاي ميزبان افزايش و در کشورهاي مبدأ کاهش يابد.