Abstract:
زیگورات چغازنبیل، انعکاسی از مفاهیم و باورهای اعتقادی-معنوی عیلامیان است. این بنا سازهای است
سمبولیک و نمادین که در کنار ویژگیهای اقلیمی، با مجموعهای از باورها و فرهنگ آیینی- نمادین وابسته به
خود، هویت و اصالت مردم آن تاریخ و سرزمین را نمایان میسازد. این معبد که با پلان مربع شکل و حصار
دایره ای اش، برای پرستش «اینشوشیناک» خدای مقتدر عیلام بنا شد، همچنان به عنوان عظیم ترین معبد این تمدن باقی مانده است. نظام طبقاتی و نمادینش در کنار سایر نمادها، نمایشی از وحدت الهی، رشد، کمال و تقدس را به نظاره میگذارد. ازاینرو برای کشف معانی وجودی زیگورات چغازنبیل، اسرار و نظم هدفمندش، سه راه پیشنهاد میشود: اول، عینیت بخشیدن به باورها، تفکرات آیینی و ارزش فرهنگی نمادها از طریق عنصر مهم مکان مندی؛ دوم، معرفی زیگورات به عنوان تقلیدی از کوه مقدس و وسیله صعود به آسمان از طریق نمادهایی چون خورشید، ماه، پلکان و بسیاری دیگر و سوم تقدس بخشی از طریق اعداد و اشکال هندسی.
Machine summary:
ازاين رو براي کشف معاني وجودي زيگورات چغازنبيل ، اسرار و نظم هدفمندش ، سه راه پيشنهاد ميشود: اول ، عينيت بخشيدن به باورها، تفکرات آييني و ارزش فرهنگي نمادها از طريق عنصر مهم مکان مندي؛ دوم ، معرفي زيگورات به عنوان تقليدي از کوه مقدس و وسيله صعود به آسمان از طريق نمادهايي چون خورشيد، ماه ، پلکان و بسياري ديگر و سوم تقدس بخشي از طريق اعداد و اشکال هندسي.
ازآنجاکه باورها و اعتقادات با زندگي مردم پيوندي ناگسستني و تسلطي همه جانبه دارد و باور به اين حقيقت که هنرمندان در هيچ دوره و تمدني، عناصري زائد و بدون پيشينه فکري را در هنري چون معماري به کار نميبردند، به نظر ميرسد، تحقيق و پژوهش در رابطه با تأثير و کاربرد باورها و بيان آنها به کمک نمادها و نشانه ها در معماري زيگورات چغازنبيل ، امري لازم باشد.
اين پژوهش بر آن است در جهت رمزگشايي برخي باورهاي آييني نمادين با بيان مختصري از تاريخچه بنا و روش تاريخي- تحليلي، به بررسي نقش و تأثير باورهايي که در ساخت و شکل گيري اين بناي باشکوه بيشترين و نزديک ترين نقش را داشته اند، بپردازد و به منظور روشن شدن وجوه مختلفي از اين باورها در قالب اشاره اي گذرا به روايت هاي گوناگوني پيرامون ويژگيهاي ساختاري معبد چغازنبيل و اهميت نمادها و نشانه هاي وابسته به آن خواهد پرداخت .
نيايشگاه چغازنبيل با قاعده مربع شکل (تصوير:٣) و حصار دايره اي و جداگانه خود، از نظر ساخت و نقشه کاملا متفاوت از کليه زيگورات هاي ايران و بين النهرين است و براي ستايش ايزد اينشوشيناک، نگهبان شهر باستاني شوش و خداي جهان مردگان ، بنا شد.