Abstract:
پیشرفت روزافزون علم پزشکی، افقهای جدیدی را فراروی بشر قرار داده و اعمال شیوههای نوین را در درمان افراد امکانپذیر کرده است. یکی از مسائل نوظهور در عرصه پزشکی، امکان پیوند عضو حیوان به انسان است که با توجه به کمبود اعضای پیوندی، میتواند گرهگشای بسیاری از مشکلات باشد. پژوهش حاضر با اتخاذ شیوه توصیفی- تحلیلی و به روش مسالهمحور، به بررسی این موضوع از منظر علم پزشکی و فقه پزشکی پرداخته و با تحلیل و نقد مشکلات پیش رو، به این نتیجه رسیده است که چنین راهکاری در درمان افراد بلااشکال است. نتایج مطالعات نشان میدهد علم پزشکی توانسته است با کشف برخی داروها و پژوهشهای متعدد، تا حد زیادی مشکلات این نوع پیوند را رفع کند. از منظر فقهی رجوع به مفاد قاعده « لاضرر و لاحرج» و توجه به مدلول قاعده ضرورت و برخی دیگر از ادله و مستندات فقهی، صدور جواز چنین عملی امکانپذیر است. گفتنی است چنین پیوندی از منظر حقوقی و اخلاقی نیز بلااشکال میباشد.
Machine summary:
این مسأله هنگامی بیشتر ظاهرمیشود و به معضل تبدیل میگردد که بسیاری از بیماران در اثر پیشرفت بیماری، نتوانند مدت طولانی در لیست انتظار عضو پیوندی قرارگیرند و ادامه این وضعیت به از دستدادن جانشان منجر شود؛ بنابراین ممکن است این سؤال مطرح شود که آیا میتوان بهدنبال راههای جایگزین بود و برای مثال عضو حیوان را به بدن انسان پیوند زد؟ پژوهش حاضر بهدنبال یافتههای نوین علم پزشکی در اینباره است؟ و اینکه درصورت پاسخ مثبت علم پزشکی به این مسأله، آیا ادله شرعی نیز به این دیدگاه اقبال نشان دادهاند و انجام این عمل از منظر فقهی نیز روا خواهد بود؟ 1.
3. پیوند عضو حیوان به انسان از منظر علم پزشکی با پیشرفت علم ایمونولوژی، این فرضیه قوت گرفت که شاید بتوان از حیوانات بهعنوان منبعی همیشگی برای تأمین عضو استفاده کرد.
بهتازگی نیز توجه پزشکان به استفاده از کبد این حیوان برای پیوند به انسان جلب شده است (14،15).
طبق نظر مشهور فقیهان، تمامی اعضای این دو حیوان نجس میباشند؛ حتی اجزایی که فاقد حیات هستند؛ ازقبیل: ناخن، مو و دندان (28)؛ بنابراین اگر عضو پیوندی از اعضای حیوان نجسالعین باشد، اشکالی که شاید مشاهده شود این است که پیوند آن عضو، موجب نجسشدن بدن و درنتیجه بطلان برخی از اعمال شرعی مانند نماز میشود.
3. پیوند عضو حیوان به انسان از منظر اخلاقی نیز اشکالی ندارد و مطلوب و رایج است؛ چراکه این عمل، برای صیانت از کرامت ذاتی انسان و حفظ جان آدمی انجام میشود.
Peyvand-e A’za’a az Didgah-e Hoghoogh-e Tatbighi, Majmoo-e Maghalat-e Hoghoogh-e Pezeshki.
Qom: House of Quran Publishers; 1994.
Qom: Salam Institute Publishers; 1998.
Qom: Da’ar-O-L Elm Press Institute Publishers; 1990.
Tehran: Islamic Cultural Institute Publishers; 1986.