Abstract:
شبکه‌های اجتماعی، با قابلیت‌های خاص خود ازجمله مخاطب‌محوری، مشارکتی و تعاملی بودن، امکان گمنامی، و نظارت ناکافی، امکانات بالقوه‌ای را برای خودابرازی کاربران فراهم کرده‌اند. باوجود‌این، تفاوت‌های فرهنگی، در چگونگی خودابرازی کاربران در شبکه‌های اجتماعی تأثیرگذار است. این مقاله نقش تفاوت‌های فرهنگی را در خودابرازی دانشجویان سه دانشگاه تهران، امیرکبیر، و صنعتی شریف، در شبکه‌های اجتماعی فیس‌بوک و گوگل‌پلاس، بررسی و تبیین کرده است. به این منظور، یک پرسش‌نامه آنلاین، طراحی و به‌صورت تصادفی، برای دانشجویان مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد سه دانشگاه یادشده که کاربران شبکه‌های اجتماعی بودند، فرستاده شد. تعداد 371 دانشجو به سؤالات پرسش‌نامه پاسخ دادند. نتایج تحلیل کمّی داده‌ها نشان می‌دهد که زنان، در مقایسه با مردان و اقلیت‌های قومی، در مقایسه با گروه اکثریت، تمایل بیشتری به حمایت از تفاوت‌های فرهنگی خود در شبکه‌های اجتماعی دارند، اما این فعالیت در گروه اکثریت دینی (شیعه)، بیش از اقلیت‌های دینی ایران است و اقلیت‌های دینی ـ‌در مقایسه با شیعیان‌ـ به میزان کمتری به تولید محتوا در مورد حمایت از مذهب خود پرداخته‌اند.
Machine summary:
بنابراین، مسئله اصلی پژوهش حاضر، تبیین نقش تفاوت‌های فرهنگی مانند قومیت، مذهب، و جنسیت افراد، در بیان یا عدم بیان خود و ویژگی‌های هویتی خود در شبکه‌های اجتماعی و نیز حمایت یا عدم حمایت از این ویژگی‌ها است.
در نمونۀ دیگری پژوهش یزدخواستی، عدلی‌پور و کیخایی (1392) نشان می‌دهد که ترک‌های ایران که یک اقلیت قومی و فرهنگی به‌شمار می‌آیند، از فیس‌بوک برای معرفی و حفظ فرهنگ خود استفاده کرده‌اند و این امر به‌دلیل کمبود نظارت بر شبکه‌های اجتماعی، برای آن‌ها به‌راحتی امکان‌پذیر بوده است.
این موضوع که دانشجویان عضو گروه‌های اقلیت فرهنگی ایران، توانسته‌اند از امکانات به‌وجودآمده برای بیان خود و ویژگی‌های هویتی‌شان در شبکه‌های اجتماعی استفاده کنند یا خیر، پرسشی است که پژوهش حاضر سعی دارد آن را واکاوی کند.
همچنین در شبکه‌های اجتماعی، به‌دلیل قابلیت‌های خاصی مانند دوسویگی ارتباط و به‌ویژه کمبود نظارت، امکان بالقوه‌ای برای همه افراد و فرهنگ‌ها فراهم است تا آزادانه ویژگی‌های فردی و فرهنگی خود را ابراز کنند، آن‌ها را با دیگران به‌اشتراک بگذارند و از آن‌ها حمایت کنند.
نتایج به‌دست‌آمده از تحلیل داده‌ها بیانگر این هستند که اگرچه شبکه‌های اجتماعی به‌عنوان بسترهایی برای ارتباط میان‌فرهنگی، امکاناتی را برای خودابرازی همۀ فرهنگ‌ها فراهم کرده‌اند، اما میزان خودابرازی در میان دانشجویانی که در پژوهش حاضر شرکت کرده‌اند ـ‌چه در میان گروه‌های اقلیت و چه در میان گروه اکثریت‌ـ رقم بالایی را نشان نمی‌دهد و تعداد زیادی از این افراد، بیشتر مصرف‌کننده محتوا بوده‌اند و مطالب زیادی را در مورد هویت و فرهنگ خود در شبکه‌های اجتماعی، تولید نکرده‌اند.
(
, 
, 
)
