Abstract:
ﻣﻘﺪﻣﻪ: ﻫﺪف ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺮرﺳﯽ ﻧﻘﺶ ﺧﻮد ﮐﻨﺘﺮﻟﯽ در راﺑﻄﻪ ﺑﯿﻦ ﻫﻤﺴﺎﻻن و ﮔﺮاﯾﺶ داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن داﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﯽ واﺣﺪ اﺑﻬﺮ ﺑﻪ ﻣﺼﺮف ﺳﯿﮕﺎر و ﻣﺸﺮوﺑﺎت اﻟﮑﻠﯽ ﺑﻮده اﺳﺖ. روش: اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ از ﻧﻮع ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﯽ ﺑﻮده و در ﻧﻤﻮﻧﻪ ای ﻣﺘﺸﮑﻞ از 470 ﻧﻔﺮ از داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن ﻣﻘﻄﻊ ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﯽ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ. از آزﻣﻮدﻧﯿﻬﺎ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺷﺪ ﻓﺮم اﻃﻼﻋﺎت دﻣﻮﮔﺮاﻓﯿﮏ، ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ وﺿﻌﯿﺖ ﻣﺼﺮف ﺳﯿﮕﺎر و ﻣﺸﺮوﺑﺎت اﻟﮑﻠﯽ ﺗﻮﺳﻂ ﺧﻮد و ﻫﻤﺴﺎﻻن و زﯾﺮ ﻣﻘﯿﺎس ﻣﻬﺎرﺗﻬﺎی ﺧﻮد ﮐﻨﺘﺮﻟﯽ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﻄﺮ ﺳﺎز و ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﮐﻨﻨﺪه ﻣﺼﺮف ﻣﻮاد را ﺗﮑﻤﯿﻞ ﮐﻨﻨﺪ. ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎ: ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﯽ ﭘﯿﺮﺳﻮن ﻧﺸﺎن داد ﺑﯿﻦ ﻣﺼﺮف ﺳﯿﮕﺎر ﺗﻮﺳﻂ ﻫﻤﺴﺎﻻن ﺑﺎ ﮔﺮاﯾﺶ ﺑﻪ ﻣﺼﺮف ﻣﺸﺮوﺑﺎت اﻟﮑﻠﯽ و ﺑﯿﻦ ﻣﺼﺮف ﻣﺸﺮوﺑﺎت اﻟﮑﻠﯽ ﺗﻮﺳﻂ ﻫﻤﺴﺎﻻن ﺑﺎ ﮔﺮاﯾﺶ ﺑﻪ ﻣﺼﺮف ﺳﯿﮕﺎر و ﻣﺸﺮوﺑﺎت اﻟﮑﻠﯽ داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن راﺑﻄﻪ ﻣﺜﺒﺖ وﺟﻮد دارد. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﯿﻦ ﺧﻮد ﮐﻨﺘﺮﻟﯽ ﺑﺎ ﮔﺮاﯾﺶ ﺑﻪ ﻣﺼﺮف ﺳﯿﮕﺎر و ﻣﺸﺮوﺑﺎت اﻟﮑﻠﯽ راﺑﻄﻪ ﻣﻨﻔﯽ ﻣﻌﻨﺎدار ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪ. ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺗﺤﻠﯿﻞ رﮔﺮﺳﯿﻮن ﻧﺸﺎن داد ﺧﻮد ﮐﻨﺘﺮﻟﯽ و ﻣﺼﺮف ﻣﺸﺮوﺑﺎت اﻟﮑﻠﯽ ﺗﻮﺳﻂ ﻫﻤﺴﺎﻻن 18% وارﯾﺎﻧﺲ ﮔﺮاﯾﺶ ﺑﻪ ﻣﺼﺮف ﺳﯿﮕﺎر، و ﺧﻮد ﮐﻨﺘﺮﻟﯽ و ﻣﺼﺮف ﺳﯿﮕﺎر و ﻣﺼﺮف ﻣﺸﺮوﺑﺎت اﻟﮑﻠﯽ ﺗﻮﺳﻂ ﻫﻤﺴﺎﻻن 27% وارﯾﺎﻧﺲ ﮔﺮاﯾﺶ ﺑﻪ ﻣﺼﺮف ﻣﺸﺮوﺑﺎت اﻟﮑﻠﯽ را ﺗﺒﯿﯿﻦ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮔﯿﺮی: ﺑﺎ ﺗﻮﺟّﻪ ﺑﻪ ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﮔﺮاﯾﺶ ﺑﻪ ﻣﺼﺮف ﺳﯿﮕﺎر و ﻣﺸﺮوﺑﺎت اﻟﮑﻠﯽ ﺗﻮﺳﻂ ﺧﻮدﮐﻨﺘﺮﻟﯽ و ﻣﺼﺮف ﺗﻮﺳﻂ ﻫﻤﺴﺎﻻن، ﻧﺘﺎﯾﺞ ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ راه ﮔﺸﺎی ﻣﺴﻮوﻟﯿﻦ داﻧﺸﮕﺎﻫﻬﺎ در زﻣﯿﻨﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰی و اﺗﺨﺎذ ﺳﯿﺎﺳﺘﻬﺎی ﻣﻘﺘﻀﯽ ﺟﻬﺖ ﭘﯿﺸﮕﯿﺮی از ﮔﺮاﯾﺶ ﺑﻪ ﻣﺼﺮف ﺳﯿﮕﺎر و ﻣﺸﺮوﺑﺎت اﻟﮑﻠﯽ ﺑﺎﺷﺪ.
Machine summary:
"با توجه به این امر که توسعه بر نامه های پیشگیرانه ی مؤثر در گرو درک عوامل مرتبط با گرایش به مصرف سیگار و مشروبات الکلی و سایر مواد است (سیمون مورتون و فرهت ، ٢٠١٠) در پژوهش حاضر به نقش همسالان و مهارتهای خود کنترلی در این رابطه پرداخته شده است .
در این میان به نظر میرسد خود کنترلی-Self) (control در کنار سایر عوامل ، نقش حفاظت کننده در برابر تأثیر همسالان بر گرایش جوانان به مصرف مواد داشته باشد.
نتایج پژوهش محمدخانی جزایری، محمد خانی، رفیعی و قاضی طباطبایی (١٣٨٦) بر روی ٤٨٠ نوجوان شهر تهران نشان داد که بازخورد نسبت مصرف مواد، مهارتهای خود مهارگری و احساس کنترل درونی به طور مستقیم و غیر مستقیم از طریق توانمندیهای اجتماعی بر مصرف مواد در نوجوانان در معرض خطر تأثیر میگذارند.
در این راستا، پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش مهارتهای خود کنترلی در تأثیر همسالان بر گرایش دانشجویان به مصرف سیگار و مشروبات الکلی، فرضیه های زیر را مورد آزمون قرار داد: ١.
روش جامعه ، نمونه و روش نمونه گیری با توجه به این که پژوهش حاضر در صدد بررسی نقش مهارتهای خود کنترلی در تأثیر همسالان بر گرایش دانشجویان به مصرف سیگار و مشروبات الکلی است ، طرح تحقیق حاضر توصیفی از نوع همبستگی است .
با توجه به نقش محافظ مهارتهای خود کنترلی در گرایش به مصرف سیگار و مشروبات الکلی، به والدین و مراکز آموزشی پیشنهاد میشود جهت کاهش گرایش جوانان به مصرف این مواد،از ابتدای نوجوانی به تقویت راهبردهای مقابله و مقاومت مؤثر در برابر پیشنهادهای همسالان اقدام شده، شیوههای فرزندپروری مناسب در برنامه های پیشگیرانه لحاظ گردد."