Abstract:
تحلیل انتقادی دیدگاه الدوری درباره خاستگاه تاریخنگاری اسلامی چکیده: خاستگاه تاریخنگاری اسلامی مساله ای است که مستشرقان و محققان مسلمان درباره آن نظرات مختلفی داده اند. عبدالعزیز الدوری محقق مسلمان با توصیف دو خط حدیث و قبیله به عنوان محور مکاتب تاریخنگاری مدینه و عراق معتقد است خاستگاه تاریخنگاری اسلامی ریشه در مکتب مدینه دارد که با پرهیز از اسلوب و سنن قبائلی(قصص ایام،انساب ،شعر) و مبتنی بر تحقیقات و شیوه های جدی محدثان توانست چهارچوب مغازی و سیره پیامبر را ترسیم کند. در این مقاله به روش توصیفی-تحلیلی دلائل الدوری در رابطه با ادعایش نقد و رد می شود و اسلوب و سنن قبائلی که علمای مدینه نیز از آن تاثیر پذیرفته اند به عنوان خاستگاه تاریخنگاری اسلامی شناخته می شود. کلمات کلیدی: الدوری،مدینه،حدیث،قبیله،مکتب تاریخنگاری اسلامی کلمات کلیدی: الدوری،مدینه،حدیث،قبیله،مکتب تاریخنگاری اسلامی کلمات کلیدی: الدوری،مدینه،حدیث،قبیله،مکتب تاریخنگاری اسلامی کلمات کلیدی: الدوری،مدینه،حدیث،قبیله،مکتب تاریخنگاری اسلامی کلمات کلیدی: الدوری،مدینه،حدیث،قبیله،مکتب تاریخنگاری اسلامی کلمات کلیدی: الدوری،مدینه،حدیث،قبیله،مکتب تاریخنگاری اسلامی
Machine summary:
عبـدالعزیز الـدوری محقـق مسـلمان بـا توصـیف دو خـط حـدیث و قبیلـه بـه عنـوان محـور مکاتـب تاریخ نگاری مدینه و عراق معتقـد اسـت خاسـتگاه تـاریخ نگـاری اسـلامی ریشه در مکتب مدینه دارد که با پرهیـز از اسـلوب و سـنن قبائلی(قصـص ایام ، انساب ، شعر) و مبتنی بر تحقیقات و شیوه های جدی محدثان توانست چـارچوب مغـازی و سـیرة پیـامبر را ترسـیم کنـد.
الدوری معتقد است محدثان مدینـه نخسـتین مورخـانی بودنـد کـه شـیوه اسلامی را ناشی از تمدن های مجاور عربستان دانست (گیب ،١٦:١٣٩٤) اما کسـانی چـون دلا اِسناد را در تاریخ نگاری به کار گرفتند و این شیوه از قرن دوم به بعد در مکتب عـراق نفـوذ ویدا و روزنتال خاسـتگاه تـاریخ نگـاری اسـلام را تـداوم سـننِ قبـائلی عـرب قبـل از اسـلام کرد(همان :١٣٩) و در نهایت توسط مورخان بزرگ اسلامی در قـرن سـوم بـه عنـوان مشـی دانستند(الدوری ،٨٩:٢٠٠٠ ونک : روزنتـال ،٨١:١٣٦٥).
الدوری تأکید می کند آنچه باعث شکل گیری علـم تـاریخ نـزد عـرب شـده اسـت بـا دو مکتـب مدینـه و عـراق ارتبـاط دارد(الـدروی ،١٣:٢٠٠٠) و آغـاز تاریخ نگاری در اسلام در دو گرایش متمایز از یکـدیگر یعنـی گـرایش حـدیث و گـرایش قبیله ظهور یافته ، بدین صورت که خط حدیث در مدینه و خط قبیله در کوفه و بصـره یعنـی ِ مراکز سنن قبائلی دنبال می شود.