Abstract:
یکی از موضوعاتی که طی دهههای اخیر همواره مورد توجه بسیاری از برنامهریزان و مدیران شهری قرار
گرفته است موضوع کیفیت محیط شهری بویژه در مناطق کلانشهری و مجموعههای شهری بهم پیوسته
میباشد. در این مقاله سعی بر آن است تا با شناخت و تحلیل وضعیت کیفیت محیطی به قابلیت زیست
پذیری تهران پرداخته تا متناسب با آن ملزومات مدیریت بهینه شهری، سازگاری فعالیتها و زیرساختهای
شهری و بارگذاری آنها فراهم گردد. بر همین اساس چهار شاخص رایج سنجش از دور شامل(LST,NDVI,NDWI,NDBI)که از جمله شاخصهای رایج در نظارت بر تغییرات محیطی در
مدیریت کلانشهری است انتخاب گردید. در نهایت ترکیب شاخصهای ذکر شده فوق منجر به ارائه
شاخص کیفیت محیطی کلان شهر تهران گردید. نتایج پژوهش نشان دهنده بالاترین میزان کیفیت محیط
شهری در مناطق ۱ ۳ ۷ نسبت به سایر مناطق تهران است. علاوه براین مناطق ۱۷و ۱۵ در سطح پایینی از
وضعیت زیست پذیری هستند. برآیند مطالعه حاضر ارائه شاخص کلی سنجش کیفیت محیطی
شهری( UEQ) با استفاده از تکنولوژیهای نوین در سنجش از دور میباشد که با بسط و گسترش آن
میتوان در پایدارسازی و زیستمند نمودن فضاهای شهری گام برداشت.
Machine summary:
با استفاده روز افزون مفهوم کیفیت محیط زیست شهری و واژه های مرتبط با آن در حوزه برنامه ریزی و مدیریت شهری در جهت نیل به معیارهای کیفی در مطلوبیت کیفیت محیط های شهری، کاربست معیارهای محیطی، فرهنگی-اجتماعی و روانی به عنوان اصلی اساسی مورد توجه قرار گرفته است (رفیعیان 1390).
لذا پژوهش پیش رو، با اهتمام بر این موضوع و ماهیت مسئله کیفیت محیط های شهری که ناشی از فشار جمعیت در کلان شهر تهران اتفاق افتاده بر آن است تا با تاکید بر معیارهای فیزیکی و اکولوژیکی شهری کیفیت زیست محیطی را در عرصه کلانشهر تهران مورد بررسی و تحلیل نماید.
علاوه بر این محیط نواحی ساخته شده و تراکم ساختمان با تلفیق تکنیکهای سنجش از دور در برآورد کیفیت محیط شهری به عنوان شاخصهای کاربردی در سالهای اخیر مورد توجه قرار گرفته است(RIZWAN, DENNIS, and LIU 2008).
با توجه به ماهیت هدف پژوهش و تاکید آن بر شاخصهای محیطی و فیزیکی با تلفیق تکنیکهای تحلیل فضایی در سنجش از دور اقدام به انتخاب شاخصها با استفاده از رهنمودهای مبانی نظری پیرامون کیفیت محیط زیست شهری گردید.
لذا در تحقیق حاضر شاخصهای پوشش گیاهی، تراکم ساختمان، دمای سطح زمین و شاخص میزان آب محدوده با کاربست تکنیکهای تحلیل فضایی در سنجش از دور مورد استفاده قرار گرفته است و اوزان بدست آمده مشخص کرد که نقش دو شاخص NDBI و NDVI از جمله شاخصهای تاثیرگذار در سنجش کیفیت محیط کلانشهر تهران هستند.