Abstract:
بر اساس برنامه آموزشی رشته معماری، درس آشنایی با معماری اسلامی تنها درسی است که درباره آموزش معماری اسلامی در دانشکده های معماری ایران است. آشنایی با مفاهیم معماری اسلامی، درک مشخصات و کیفیات فضایی این نوع معماری، آشنایی با اصول و مبانی حاکم بر طرح بناها در این معماری و هویت بخشیدن به طراحی معماری دانشجویان از اهداف کلی ارائه این درس است. علی رغم اینکه این درس بر اساس برنامه مصوب وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و به صورت مشترک برای تمام دانشجویان معماری ارائه می شود و انتظار می رود دانشجویان به شناخت نسبی از مفاهیم مشخص شده در برنامه دست یابند، شواهد نشان می دهد که در این درس درک یکسانی درباره مطالب صورت نمی گیرد. بنابراین، می توان از میزان وفاق برنامه در دستیابی به اهداف خود در ایجاد شناخت معماری اسلامی در دانشجویان معماری پرسید. در این مطالعه با طی روند تحقیق تحلیلی، اطلاعات مورد نیاز از طریق مطالعات کتابخانه ای و پرسشنامه گردآوری شد. برای ارزیابی نهایی الگوی عملیاتی تحقیق و تعیین رابطه وابستگی بین متغیرها، از روش چند متغیره الگوسازی معادله های ساختاری استفاده شد. نتایج نشان داد که گستردگی مباحث اشاره شده در سرفصل و تنوع مطالب مورد بحث و نبود تصویری روشن از مفهوم معماری اسلامی، از عوامل مهم در عدم فهم کامل دانشجویان از مفاهیم مورد انتظار برنامه است. بر اساس نتایج به دست آمده بازنگری در محتوای این درس و تاکید بر وجه تاریخی مفهوم معماری اسلامی در دوره کارشناسی معماری ضروری به نظر میرسد.
According to Architecture curriculum، the History of Islamic Architecture Introduction is the only course in architecture curriculum in Architecture Faculties that is about Islamic architecture. The overall objectives of the course are: familiarity with the concept of Islamic architecture، understanding spatial characteristics and special qualities of this type of architecture، being familiar with principles of designing this type of architecture and giving identity to students’ architecture design. Although the course is approved by the Ministry of Science، Research and Technology and offered for all architecture students and students are expected to achieve a relative understanding of the concepts outlined in the course، the evidence suggests that the students do not get the common understanding of the content. Thus، program's consensus to achieve its goals in creating Islamic architectural knowledge in architecture students can be questioned. Using an analytic research method، the present study gathered the required information through library studies and questionnaires. For the final evaluation of the operational pattern of research and the determination of the dependency relationship between the variables، a multivariate Structural Equation Modeling was used. The results showed that the diversity of the topics which referred to the topics of curriculum and the lack of perception from the expected concepts of “Islamic Architecture” are important factors in the lack of complete understanding of students from the expected implications of the program. Based on the results، the review of the content of this course and the emphasis on the historical aspect of the concept of Islamic architecture in the undergraduate architecture seems necessary.
Machine summary:
نتايج نشان داد که گستردگي مباحث اشاره شده در سرفصل و تنوع مطالب مورد بحث و نبود تصويري روشن از مفهوم معماري اسلامي ، از عوامل مهم در عدم فهم کامل دانشجويان از مفاهيم مورد انتظار برنامه است .
علي رغم اهميت آموزش معماري به عنوان يکي از از حوزه هاي حساس و مورد توجه صاحبنظران معماري ، تا کنون مطالعات مستقل اندکي در زمينه دروس تاريخ معماري در ايران انجام شده است .
گفتني است که از سال ١٣٧٩ تعدادي از دانشگاههاي واجد شرايط (داراي هيئت مميزه ) تغييراتي در برنامه مصوب ابلاغي وزارت علوم ، تحقيقات و فناوري ايجاد کرده اند و برنامه جديدي را اجرا مي کنند که مي توان به تقسيم کردن درس آشنايي با معماري اسلامي به دو درس دو واحدي يا تدريس درسي با عنوان معماري ايران پيش از اسلام به صورت اختياري در اين دانشگاهها ياد کرد.
جدول ٢- فهرست دروس تاريخ معماري (به تصوير صفحه مراجعه شود) مأخذ: برنامه آموزشي دوره کارشناسي مهندسي معماري بر اساس سرفصل درس آشنايي با معماري اسلامي ، اين درس با پيشنياز درس برداشت از بناهاي تاريخي به دانشجويان ارائه و اهداف زير در آن دنبال مي شود: ١.
(به تصوير صفحه مراجعه شود) نمودار ١- رويکردهاي کلي سرفصل درس آشنايي با معماري اسلامي بر مبناي رويکردهاي کلي برنامه اين درس و با استناد به مؤلفه هاي موجود در سرفصل ، سنجه هاي مورد پرسش به دسته هايي تقسيم شدند و در هر دسته ميزان فهم دانشجويان از مطالب ارائه شده سنجيده شد (نمودار ٢).
Third Education of Architecture Symposium, University of Tehran, Faculty of fine arts (in Persian).