Abstract:
خردهجمله سازهای با ساختار [NP XP] است که متمم افعال خاصی همچون «پنداشتن» و دیگر افعال هممعنی آن واقع میشود. زنجیرۀ مذکور در برخی زبانها همچون سوئدی، انگلیسی، عربی، فرانسوی و فارسی سازهای تحت عنوان «بند کوچک» یا «خردهجمله» تشکیل میدهد. در توصیف این بندها، خردهجملهها بندی فاقد فعل خودایستا، متمّمساز و تصریف معرّفی میشوند که ساختار آنها به صورت [NP XP] است. (XP) در این بندها میتواند گروه اسمی، گروه صفتی و یا گروه حرفاضافه باشد. به لحاظ معنایی نیز خردهجملهها دارای معنای گزارهای هستند که معنای یک جملۀ کامل را در خود دارند. پژوهش حاضر در چارچوب نظریۀ حاکمیت و مرجعگزینی و به منظور بررسی سازهبودگی زنجیرۀ [NP XP] در زبان کردی، گویش سورانی، گونۀ موکریانی انجام شده است. در این راستا، با استناد به شواهدی از زبان کردی که به صورت میدانی گردآوری شدهاند، به بررسی دادهها میپردازیم. یافتههای حاصل از پژوهش نشان میدهد زنجیرۀ [NP XP] به عنوان متمم افعالی همچونfærz» «kerden ʼفرضکردنʻ، «zanin» ʼدانستنʻ، «bæ hesew henan» ʼبهحسابآوردنʻ، «new nenan» ʼنامیدنʻ، و bæ» «næzær haten ʼبهنظرآمدنʻ به تمامی آزمونها پاسخِ سازهای میدهد. همچنین استدلالهای ارائهشده نیز سازهبودن زنجیره را اثبات میکنند. در نتیجه، زنجیرۀ [NP XP] در این گونه از زبان کردی یک سازه تشکیل میدهد؛ سازۀ حاصل خردهجمله است.
Machine summary:
Chomsky complex predicate negative polarity items honorifics negation (2012) چنین نتیجه میگیرد که [NP XP] مورد نظر در زبان ژاپنی مانند یک سازه عمل میکند، به گونهای که اگر عنصر قطبی منفی و محمول منفی همبند نباشند، جمله بدساخت میشود.
این خوشساختی نشان میدهد که زنجیرۀ مورد نظر مانند یک بند عمل میکند که در آن عنصر قطبی منفی معین «–sika» و علامت نفی «na-» بهطور همزمان در آن حضور دارند و جملهای خوشساخت به دست دادهاند.
همین زنجیره در جملۀ (16b) بهعنوان فاعل فعلی غیر از فعل ربطی آمده است و جمله بدساخت است، زیرا مانند گروههای اسمی افتخاری فقط با فعل ربطی میآیند.
اولین استدلال درزی (2006) مبنی بر حضور خردهجمله ʼهمپایگیʻ است که نشان میدهد زنجیرۀ مورد نظر یک سازه تشکیل میدهد که نمیتوان آن را همپایگی دو گروه زمان و یا دو گروه فعلی دانست.
بنابراین درزی (2006) معتقد است زنجیرۀ [NP XP] سازهای میسازد که مقولۀ حاکمیت ضمیر انعکاسی درون (XP)، محمول خردهجمله میشود.
به این صورت که در تمامی جملات حاوی زنجیرۀ [NP XP]، این زنجیره مانند مقولۀ حاکم برای ضمایر انعکاسی، ضمایر دوسویه و رد گروه اسمی عمل میکند.
در نتیجه این گروه اسمی فاعل در دسترس برای مقولۀ حاکم است.
چنانچه این ضمیر دوسویه در درون آن مقید شود، زنجیرۀ مذکور یک مقولۀ حاکم و یک سازه است.
در نتیجه جمله بدساخت میشود و این امر نیز به نوبۀ خود حاکی از سازهبودگی زنجیرۀ [NP XP] موردنظر در گونۀ موکریانی است.