Abstract:
از گذشته های بسیار دور «خانه» برای انسان چیزی بیش از سرپناه بوده و جنبه های معنوی در همه مراحل ساخت«خانه» تا استقرار در آن و استفاده از آن به طور کامل پیدا است. اما در عصر کنونی غفلت از نیازهای کیفی و روانی استفاده کنندگان و توجه اقتصادی به تنهایی و تاکید بر ویژگیهای سرپناهی در امر خانه سازی، باعث کمرنگ شدن نقش خانه در هویت بخشی به انسان شده است، تاآنجاکه یکی از موضوع های بیاهمیت در بیشتر برنامه ها و طرحهای مرتبط با مسکن، مباحث کیفی و بویژه تاثیر ارزش های فرهنگی در ساخت و بهره برداری از آن است که منجر به بی هویتی معماری میشود. برای چیره شدن بر این بیهویتی باید چارهای اندیشید. از نظر نویسندگان این پژوهش بهره گیری از تجربه های ارزنده نیاکان در امر خانه سازی های باهویت- که امروز «خانه ایرانی»اش میخوانیم – میتواند در کاهش این ضایعه کمک کند. این تحقیق از گونه پژوهش موردی با شیوه تحقیق ترکیبی شامل روش های توصیفی، تحلیلی و در نهایت استدلال منطقی است. به این ترتیب، در این پژوهش با استفاده از مشاهده و برداشت میدانی، مطالعات کتابخانه‌ای و نیز جمع آوری اطلاعات از راه مصاحبه با تعدادی از ساکنان خانه‌های سنتی شیراز، به بررسی مفاهیم ارزشمند درخانههای سنتی ایران زمین، با تاکید بر شیوه زندگی در این خانه ها پرداخته میشود و در این مسیر، پس از مروری بر معانی خانه، کوشش میشود تا «خانه ایرانی» در تعامل با «زندگی ایرانی» تعریف گردد. بنابراین برای تعریف «زندگی» شاخصهایی مثل خانواده، آداب، و روش زندگی مورد بحث و بررسی قرار میگیرد و اطلاعاتی که در همین راستا از راه پرسشنامه ها به دست آمده، فهرست میشود. یافته های پژوهش، نشان از توجه معمار به حضور عواملی در خانه دارد که باعث غنا بخشیدن به «زندگی» جاری در فضاهای خانه و سرزندگی آنهاست. در حقیقت در خانه های گذشته، توجهی همزمان و نسبتی صحیح میان شکل ساختمان و «شیوه زندگی» انسان برقرار بوده است. در این راستا، ارتباط «زندگی» با چند عنصر برجسته موجود در «خانه ایرانی»، مانند طبیعت، زندگی جمعی، انعطاف پذیری فضاها، همسایه، میهمان، زیبایی، احساس تعلق و... از نکاتی است که در این زمینه مورد بحث قرار میگیرد و به این ترتیب منظری از خانه ایرانی به دست داده میشود.
From long ago، “house” was something more than just a shelter and the spiritual aspects could be seen in every step، from construction to the usage. But nowadays، ignoring the quality as well as spiritual requirements of the inhabitants while considering the economical and functional factors، result in reducing the role of houses in devoting the identification to the human beings، to the extent which one of the regardless issues in programming and designing process of the houses appear to be the cultural values. From the authors’ point of view، making use of our ancestors’ experiences in designing the identified houses، today known as “Iranian houses”، seems to be helpful in overcoming the current situation.The paper is a case study research with a combinational method that has the descriptive، analytical and logical reasoning research methods. Therefore، in this article، the authors tried to investigate the valuable concepts of traditional Iranian houses، relied on the particular lifestyle by the means of direct observation، field study، documents review and interviewing with some of the traditional houses inhabitants. Thus، for identification of “life”، indicators such as family and lifestyle are discussed and the data resulting from the questionnaires is listed .The results show that there was correct relation between the building and the inhabitants’ “life style” in traditional houses. In this way، the association between “the life” and some of the important factors found in the Iranian houses، including nature، group living، space flexibility، neighbors، beauty etc. are explained to achieve a comprehensive viewpoint of Iranian houses.
(
, 
, 
)
