Abstract:
اﻣﺎم رﺿﺎ(ع)در ﻣﺠﻠﺲ ﻣﺄﻣﻮن و در ﻣﻨﺎﻇﺮه ﺑﺎ ﻋﻠﻤﺎی ﻣﺮو، درﺑﺎره ﺑﺮﺗﺮی ﻋﺘـﺮت ﺑﺮ اﻣﺖ، از 34 آﯾﻪ ﻗﺮآن ﺑﻬﺮه ﻣﯽﺑﺮد و روش ﻫﺎی اﺳﺘﻔﺎده اﻣﺎم از اﯾﻦ آﯾﺎت در اﯾـﻦ ﻣﻨﺎﻇﺮه ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن اﺳﺖ. روش ﻫﺎی اﻣﺎم در اﯾﻦ ﻣﻨﺎﻇﺮه ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از: روش ﺗﻔﺴـﯿﺮ ﻗﺮآن ﺑﻪ ﻗﺮآن، اﺳﺘﻔﺎده از ﺷﺄن ﻧﺰول آﯾﺎت، ﺟﺮی و ﺗﻄﺒﯿـﻖ ، ﺑﯿـﺎن ﻣﺼـﺪاق آﯾـﺎت و ﺗﻔﺴﯿﺮ ﻣﺰﺟﯽ. اﻣﺎم رﺿﺎ(ع) ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش ﻗـﺮآن ﺑـﻪ ﻗـﺮآن ﺑﺴـﯿﺎری از ﻣﺒﻬﻤـﺎت آﯾﺎت درﺑﺎرة اﻫﻞ ﺑﯿﺖ (ع) را ﺗﺒﯿﯿﻦ و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺷﺄن ﻧﺰول، ﻟﯿﺎﻗـﺖ اﻫـﻞ ﺑﯿـﺖ(ع) را ﺑﺮای ﺟﺎﻧﺸﯿﻨﯽ ﭘﺲ از ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ(ص) اﺛﺒﺎت و از ﻃﺮﯾﻖ روش ﺟﺮی وﺗﻄﺒﯿﻖ، ﺑﺮﺧﯽ آﯾﺎت را ﺑﻪ اﻣﺎم ﻋﻠﯽ(ع) ﺗﻄﺒﯿﻖ ﻣﯽﮐﻨﺪ. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺎ ﺑﻬﺮه ﮔﯿﺮی از روش ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﺼﺪاق، اﻫـﻞ ﺑﯿﺖ(ع) را ﻣﺼﺪاق ذی اﻟﻘﺮﺑﯽ در ﻗـﺮآن ﻣـﯽ داﻧـﺪ و در ﻧﻬﺎﯾـﺖ ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از روش ﺗﻔﺴﯿﺮی ﻣﺰﺟﯽ در ﭘﯽ ﺑﺮﺧﯽ از آﯾﺎت از ﺟﻤﻠﻪ آﯾﻪ «و اﻧﺬر ﻋﺸﯿﺮﺗﮏ اﻻﻗﺮﺑﯿﻦ»، آﯾـﻪ را ﻓﻀﯿﻠﺘﯽ ﺑﺰرگ و ﻣﻘﺎﻣﯽ ارﺟﻤﻨﺪ ﺑﺮای آل ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ(ع) در ﻧﻈﺮ ﻣﯽﮔﯿﺮد. روش ﺗﺤﻘﯿـﻖ در اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ، ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ - ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ اﺳﺖ.
Machine summary:
امام رضـا در معرفي عترت ، به آيه شريفه تطهير استناد مي کند: «إنما يريد الله ليذهب عنکم الرجس أهل البيت و يطهرکم تطهيرا ؛ خداوند فقط مي خواهد پليدي و گناه را از شما اهـل بيـت دور کنـد و کـاملا شـما را پـاک سـازد» (الاحزاب ، ٣٣) و همچنين حديث شريف ثقلين که از لسان رسول خدا(ص ) صـادر شده و حضرت ، اهل بيت پاکشان را قرين و هم پاي قرآن معرفي ميکنـد، بـراي علمـاي حاضر در جلسه اين پرسش به وجود مي آيد که «آيـا عتـرت همـان آل اسـت يـا خيـر؟» حضرت در پاسخ ، عترت را همان «آل » معرفـي مـي کننـد.
من به تو اندرز مي دهم تا از جاهلان نباشي!!» (هود، ٤٦؛ ابن بابويه ، ١٣٧٣، ج ١: ٤٧١) در ادامه جلسه ، از سوي مأمون و ساير حاضران ، اين پرسش ها مطرح مي شود: - آيا خداوند عترت را بر ساير مردم فضيلت و برتري بخشيده است ؟ - آيا خداوند در قرآن ، اصطفاء و برگزيدن را تفسير کرده است ؟ حضرت ، مستند بـه آيـات قـرآن کـريم و بـا اسـتفاده از روش هـاي تفسـيري زيـر، پرسش هاي مذکور را پاسخ مي گويند: ١-٢.
اسـتفاده از روش هـاي تفسيري همچون روش تفسير قرآن به قرآن در ٤ مورد، استفاده از سبب نـزول آيـات در تبيين آيات حوزه ولايت اهل بيت (ع ) در سه نمونـه ، تفسـير آيـات طبـق قاعـده جـري و تطبيق در دو مورد، بيان مصاديق آيات کلام وحي در هفت نمونه و توضيحات تفسـيري بلافاصله پس از آيه (تفسير مزجي) در يک مورد از استندات قرآني امام رضـا(ع ) در بيـان معناي «اصطفاء» و برگزيدگي عترت پيامبر(ص ) و برتري ايشان بر امت ، تجلي يافته است .