Abstract:
امروزه ناباروری یکی از مشکلات اساسی زوجین و عامل برخی اختلافات در زندگی مشترک محسوب میشود. اهمیت تحکیم بنیان خانواده، استفاده از روشهای نوین کمک باروری را میطلبد. تشکیل بانک جنین و در پی آن اهدای جنین به زوجین نابارور به عنوان یکی از روشهای کمک باروری، مدتهاست مورد مداقه فقیهان قرار گرفته است. فقها با ارائه سه نظریه حرمت مطلق، جواز مطلق و نظریه تفکیک، جوانب این مسأله را مورد بررسی قرار دادهاند. نگارنده ضمن ارائه نظریات موجود با توجه به اهمیت تحکیم بنیان خانواده و نقش اهدای جنین در این مهم، اباحه را حاکم دانسته و به عنوان مهمترین دلیل شرعی نظریه جواز مطلق به بررسی مبانی فقهی مشروعیت اهدای جنین پرداخته است. وی عقیده دارد تشکیل بانک جنین و حکم به مشروعیت آن گام مهمی در جهت تحکیم بنیان خانوادههایی است که به دلیل ناباروری در آستانه فروپاشی هستند.
Machine summary:
در همین قانون و با اتکا بر آرای علما و فقها در ماده 1 به صراحت به مجاز بودن اهدای جنین تأکید شد و بر اساس آن به کلیه مراکز تخصصی درمان ناباروری ذی صلاح اجازه داده شد با رعایت ضوابط شرعی و شرایط مندرج در این قانون به انتقال جنینهای حاصل از تلقیح خارج از رحم زوجهای قانونی و شرعی پس از موافقت کتبی زوجین صاحب جنین به رحم زنانی که پس از ازدواج و انجام اقدامات پزشکی ناباروری آنها(هر یک به تنهایی یا هر دو) به اثبات رسیده اقدام نمایند.
اهدای جنین یک شیوه درمان نازایی است که بر اساس آن اسپرم مرد و تخمک زن (اهداکنندگان) گرفته شده و در محیط آزمایشگاه در مجاورت یکدیگر قرار داده میشود تا پس از لقاح و تقسیمات اولیه و حداکثر تا چهار روز از زمان لقاح، به رحم زن متقاضی منتقل گردد(جمعی از نویسندگان، 1384، ص33).
در نگاه اول احادیث مزبور قابل تطبیق و استناد بر حرمت مطلق اهدای جنین است؛ زیرا نطفه باید تنها در محل خود که مهبل همسر شرعی است، قرار داده شود و در غیر آن جایز نیست؛ یعنی حتی اگر مردی اسپرم خود را به آزمایشگاه بدهد تا با تخمک همسر خود تلقیح نمایند، حرام است؛ زیرا «فی غیر موضعها» است؛ ولی با دقت بیشتر در روایات مزبور، معلوم میشود عبارت «فی غیر موضعها» به مهبل همسر غیرشرعی انصراف دارد و شامل مکانهای مصنوعی و جدید پرورش نطفه نمیشود(مومن، 1374، ص67).