Abstract:
آمایش سرزمین ، برنامه ریزی سرزمین یا برنامه ریزی فضایی، بیانگر نوعی برنامه ریزی است که به سرزمین به عنوان عامل اساسی و تعیین کننده در تامین اهداف توسعه توجه دارد و سعی می نماید با در نظر گرفتن مولفه های اصلی جمعیت ، سرمایه و منابع طبیعی و
پارامترهای طبیعی و جغرافیایی، اجتماعی و فرهنگی ، اقتصادی و زیربنایی، برای دستیابی به سرزمینی مبتنی بر بهره گیری بهینه و پایدار از استعدادهای انسانی و طبیعی هدف گذاری و برنامه ریزی نماید.
آمایش سرزمین در قالب تفکر سیستمی معنا پیدا می کند و با مدیریت جزیره ای نمی توان اهداف آمایش سرزمین را دنبال کرد. تفکر سیستمی بیان می دارد که برای درک و تصمیم گیری در خصوص یک موضوع می باید کنش های متقابل هر کدام از پارامترهای تاثیرگذار در نظر گرفته شود. این نوع تفکر درصدد فهم کل (سیستم ) و اجزای آن ، روابط بین اجزاء و کل و روابط بین کل با محیط آن (فراسیستم ) است . امروزه ابزارهای متفاوتی جهت مدل سازی سیستم ها مورد استفاده قرار می گیرد که یکی از شناخته شده ترین این روش ها، رویکرد پویایی سیستم (System Dynamics) می باشد.
مقاله پیش رو سعی دارد تا با بهره گیری از تفکر سیستمی و ابزار پویایی سیستم به بررسی کنش های متقابل بین مولفه های اصلی طرح آمایش پرداخته و به طور خاص زیر سیستم حمل و نقل را بعنوان یکی از پیش نیازهای مهم رشد مستمر و توسعه پایدار در تمام بخش های اقتصادی در پهنه کشور، مورد تحلیل قرار دهد.
Machine summary:
"بررسی جایگاه حمل و نقل و توسعه راه ها در آمایش سرزمین با رویکرد پویایی سیستم ١،* محمد صادق ترکمن چکیده آمایش سرزمین ، برنامه ریزی سرزمین یا برنامه ریزی فضایی، بیانگر نوعی برنامه ریزی است که به سرزمین به عنوان عامل اساسی و تعیین کننده در تامین اهداف توسعه توجه دارد و سعی می نماید با در نظر گرفتن مولفه های اصلی جمعیت ، سرمایه و منابع طبیعی و پارامترهای طبیعی و جغرافیایی، اجتماعی و فرهنگی ، اقتصادی و زیربنایی، برای دستیابی به سرزمینی مبتنی بر بهره گیری بهینه و پایدار از استعدادهای انسانی و طبیعی هدف گذاری و برنامه ریزی نماید.
مقاله پیش رو سعی دارد تا با بهره گیری از تفکر سیستمی و ابزار پویایی سیستم به بررسی کنش های متقابل بین مولفه های اصلی طرح آمایش پرداخته و به طور خاص زیر سیستم حمل و نقل را بعنوان یکی از پیش نیازهای مهم رشد مستمر و توسعه پایدار در تمام بخش های اقتصادی در پهنه کشور، مورد تحلیل قرار دهد.
بر اساس مدل پیشنهادی فوق برنامه ریزان و تصمیم گیرندگان استانی می توانند با سهولت و با استفاده از داده های موجود اقدام به کمی سازی روابط ارائه شده در مدل نموده و پس از آن با در نظر گرفتن سایر فاکتورهای تاثیرگذار سیاست های مختلف ممکن و مورد انتظار جهت توسعه زیرساخت های حمل و نقل با استفاده از مدل مذکور را شبیه سازی نمایند و از این طریق پیش از اجرای طرح و صرف هزینه ای گزاف ، بهترین گزینه را انتخاب و در برنامه ریزی های آمایش سرزمین مدنظر قرار دهند."