Abstract:
مقدمه: افزایش کیفیت نیروی کار، یکی از مهم‌ترین عوامل موثر در بهبود بهره‌وری نیروی کار است و ارتقای کیفیت نیروی کار نیز می‌تواند از طریق بالابردن سطح سلامت و بهداشت نیروی کار حاصل گردد. هدف از این مطالعه، بررسی رابطه‌ی دوسویه بین بهداشت و بهره‌وری نیروی کار در ایران است.
روش پژوهش: روش به‌کار برده شده در پژوهش حاضر، از نوع علی - تحلیلی بوده و هدف پژوهش کاربردی می‌باشد. آمار و اطلاعات مربوط به متغیرهای به کاربرده شده در پژوهش نیز از بانک اطلاعات سری‌های زمانی اقتصادی بانک مرکزی و لوح فشرده‌ی شاخص‌های توسعه‌ی جهان استخراج شده است. ابزار اقتصادسنجی مورد استفاده در پژوهش، نرم‌افزار Eviews نسخه‌ی 6 و روش اقتصادسنجی به کار برده شده در پژوهش، روش علیت تودا و یاماموتو و هم‌چنین روش هم‌انباشتگی جوهانسن- جوسیلیوس بوده و دامنه‌ی زمانی پژوهش فاصله زمانی فصل اول سال 1375 تا فصل چهارم سال 1395 و قلمرو مکانی پژوهش نیز کشور ایران است. هم‌چنین سطح معنی‌داری نیز، 5 درصد می‌باشد.
یافته‌ها: رابطه‌ی دوسویه بین بهداشت و بهره‌وری نیروی کار وجود داشته و هم‌چنین یک درصد افزایش در مخارج بهداشتی خصوصی باعث افزایش 0/67 درصد در بهره‌وری نیروی کار و یک درصد افزایش در بهره‌وری نیروی کار باعث افزایش 1/48 درصد در مخارج بهداشتی خصوصی می‌شود.
نتیجه‌گیری: با توجه به تاثیر مثبت بهداشت بر بهره‌وری نیروی کار و هم‌چنین تاثیر مثبت بهره‌وری نیروی کار بر بهداشت، پیشنهاد می‌شود که سیاست‌گذاران اقتصادی با اتخاذ سیاست‌هایی در جهت افزایش بهداشت، موجبات بهبود بهره‌وری نیروی کار را فراهم ساخته و هم‌چنین با به‌کارگیری برنامه‌هایی در جهت بهبود بهره‌وری نیروی کار، گامی موثر در جهت افزایش سلامتی نیروی کار بردارند.
Machine summary:
ir سیدعلی آل‌عمران دکتری اقتصاد، گروه توسعه اقتصادی و برنامه‌ریزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران مقدمه: افزایش کیفیت نیروی کار، یکی از مهم‌ترین عوامل موثر در بهبود بهره‌وری نیروی کار است و ارتقای کیفیت نیروی کار نیز می‌تواند از طریق بالابردن سطح سلامت و بهداشت نیروی کار حاصل گردد.
نتایج حاصل از آزمون علیت گرنجر نشان‌گر وجود رابطه‌ی علیت یک‌طرفه از سلامتی بر بهره‌وری نیروی کار بوده و هم‌چنین نتایج حاصل از معادله‌ی رگرسیونی برآورد شده نیز حکایت از آن داشته است که بهداشت تاثیر مثبت و معنی‌دار بر بهره‌وری کل عوامل دارد.
جرجرزاده و همکاران]4[ در مطالعه‌ای با استفاده از روش پنل‌دیتا به بررسی تاثیر شاخص میزان مرگ‌ومیر مردان بالغ و مخارج بهداشتی و درمانی به‌عنوان شاخص‌های بهداشت و سلامت بر بهره‌وری نیروی کار در 17 کشور در حال توسعه و در فاصله‌ی زمانی 1992 تا 2012 پرداخته‌اند.
حجازی و همکاران]12[ در پژوهشی با استفاده از روش حداقل مربعات معمولی پویا به بررسی تاثیر شاخص‌های سلامت روحی و جسمی (مخارج بهداشتی- سلامتی دولت، تعداد پزشکان و امید به زندگی) و کارآفرینی (ثبت شرکت‌های جدید) بر بهره‌وری نیروی کار در هشت کشور منتخب در حال توسعه (البته با لحاظ ایران) و در فاصله‌ی زمانی 2004 تا 2012 پرداخته‌اند.
در این پژوهش ابتدا به بررسی رابطه‌ی علیت بین دو متغیر بهداشت و بهره‌وری نیروی کار با استفاده از آزمون علیت تودا و یاماموتو پرداخته شده و مدل‌های به‌کار رفته در پژوهش نیز به صورت روابط 1 و 2.
بر این اساس با استفاده از روش تودا و یاماموتو به بررسی علیت بین دو متغیر بهره‌وری نیروی کار و بهداشت پرداخته شد و پس از تعیین جهت علیت، به منظور بررسی نوع تاثیر متغیرها از آزمون جوهانسن - جوسیلیوس استفاده شد.
(
, 
, 
)
