Abstract:
اسکان غیر رسمی همراه با بزرگتر شدن شهرها در ایران پدیدهای رو به رشد است اکنون سرعت توسعه شهری از ظرفیت و توانایی شهرداریها و دولت در گسترش زیرساختها و ایجاد اشتغال سبقت گرفته است. در نتیجه پدیده اسکان غیر رسمی به سرعت و به صورتی بی قاعده گسترش یافته است. با توجه به بررسیهای انجام شده در سکونتگاههای غیر رسمی سنندج در استان کردستان، مشخص میگردد که اکثر مهاجرتها به بافتهای حاشیهای شهر سنندج از روستاها بوده و به دو دلیل اقتصادی و امنیتی (در طول مدت زمان جنگ ایران و عراق و ناامنیهای درون استان) صورت گرفته است. و در بررسی طرحهای جامع و تفصیلی شهر سنندج، مشاهده میگردد که برای اقشار کم درآمد شهری جایگاه مناسبی دیده نشده است و به عبارتی جای آنان در مطالعات انجام شده خالی است. لذا یکی از علتهای به خارج راندن اقشار کم درآمد شهری به حاشیه شهرها و ساکن شدن در خارج از محدوده را میتوان عدم توجه به نیاز مسکن این قشر در طراحی برنامههای رسمی دانست.
در این مقاله ضمن شناسایی مهم ترین مشکلات کالبدی موجود در سکونت گاههای غیر رسمی سنندج با استفاده از روش ماتریس همبستگی میزان ارتباط شاخصها با یکدیگر بررسی شده است و نتایج نشان میدهد که اصلی ترین مشکل موجود در محلات حاشیهای سنندج، درصد بالای استفاده از مصالح کم دوام و غیرمتعارف در ساخت و ساز ساختمانها است و مشکل بعدی پایین بودن متوسط مساحت قطعات مسکونی میباشد.و سپس با استفاده از تکنیک SWOT، بخش مسکن غیر رسمی سنندج مورد ارزیابی قرار گرفته است.
Machine summary:
با توجه به بررسیهای انجام شده در سکونتگاههای غیر رسمی سنندج در استان کردستان، مشخص میگردد که اکثر مهاجرتها به بافتهای حاشیهای شهر سنندج از روستاها بوده و به دو دلیل اقتصادی و امنیتی (در طول مدت زمان جنگ ایران و عراق و ناامنیهای درون استان) صورت گرفته است.
در این مقاله ضمن شناسایی مهم ترین مشکلات کالبدی موجود در سکونت گاههای غیر رسمی سنندج با استفاده از روش ماتریس همبستگی میزان ارتباط شاخصها با یکدیگر بررسی شده است و نتایج نشان میدهد که اصلی ترین مشکل موجود در محلات حاشیهای سنندج، درصد بالای استفاده از مصالح کم دوام و غیرمتعارف در ساخت و ساز ساختمانها است و مشکل بعدی پایین بودن متوسط مساحت قطعات مسکونی میباشد.
لذا مدیران و سیاستگذاران شهری ناچار خواهند بود که در برنامهریزیهای شهری و در طراحی برنامههای جامع مسکن، برای بافتهای حاشیهای و مسکن غیر رسمی، جایگاهی جدید در نظر گرفته و با استفاده از تجارب جهانی برای برخورد با این پدیده و با تکیه بر دیدگاه توانمندسازی<FootNote No="1" Text=" Enabling"/> به همراه ارتقاء و بهسازی<FootNote No="2" Text=" Up grading"/> که مورد تأکید کمیته اسکان بشر سازمان ملل متحد میباشد چاره اندیشی نماید (NeuwirtnT, 2006: 310).
شهر سنندج بزرگترین شهر استان و همچنین مرکز استان کردستان میباشد که با توجه به موقعیت سیاسی، اداری، اجتماعی و فرهنگی آن در طول چند دهه گذشته همواره بیشترین آمار مربوط به سکونتگاههای غیر رسمی و حاشیههای شهری را در سطح استان به خود اختصاص داده است.
بافتهای حاشیهای و ویژگیهای عمومی آنها کاربری مسکونی به عنوان اصلیترین شاخص درسطح سکونتگاههای غیر رسمی سنندج که عملکرد سکونت 176هزار نفر را ارائه میدهد با مساحتی معادل 7/223 هکتار و 35/49 درصد از کل مساحت محدوده حاشیه شهر را شامل میشود.