Abstract:
حدیث غدیر خم از مهم‌ترین اسناد شیعه در اثبات ولایت امام علی علیه السّلام است. به رغم تواتر و دلالت صریح آن بر امامت، یکی از دلایل مخالفان امامت و ولایت بلافصل حضرت علی علیه السّلام ، ادعای استشهادنکردن ایشان به حدیث مزبور است. از آنجا که بیشتر دوران امامت ظاهری ایشان در کوفه سپری شد و یکی از میدانگاه‌های معروف کوفه به گاه ایراد خطبه، رحبه بود، این مقاله یکی از مناشدة‌های امام علیه السّلام را در این میدان، به روش توصیفی‌تحلیلی با رویکرد کتاب‌خانه‌ای بررسی کرد و به این نتایج دست یافت که ایشان در رحبه به حدیث غدیر استشهاد کرده که حدود 30 نفر از اصحاب پیامبر صلی الله علیه و اله، برخی به صراحت و فی‌المجلس شهادت داده و برخی بعدها به آن اذعان کردند. از شواهد به دست می‌آید که مناشدة مزبور، علاوه بر روایت‌شدن از طریق صحابه، تواتر معنوی نیز دارد؛ و از قراین، از جمله اینکه مناشدة پس از جنگ جمل و تردید در اطاعت از امام علیه السّلام رخ داده و حضرت علیه السّلام با شدت با منکران برخورد کرده و نیز از ابتلای برخی به بیماری و سپس اقرار آنان به حدیث، برمی‌آید که منظور از حدیث غدیر امامت و ولایت است نه صرف محبت و دوستی.
The hadith of Ghadir Khom is one of the most important Shi'a documents in proving Imam Ali’s (AS) guardianship. Despite its being frequently received and explicit implications for Imamate (leadership), one of the opponents` reasons against Imam Ali`s (AS) Imamate lies in the claim that he himself never has taken the hadith as a proof for his Imamate. As most period of his Imamate was spent in Kufa in which one of the famous square and open space for important speech and sermon was Rahbah, the paper reviewed one of Imām Ali’s (AS) speech and Sermon in this square, through a library-based approach and descriptive-analytical method. As explained in the paper, Imam has mentioned the hadith in Rahbah when about 30 companions of the Prophet (s), some explicitly testified it and some acknowledged it later. Based on the evidence, it is clear that this speech/ Sermon, in addition to being narrated by the companions, has also a frequency of meaning (authentic chain). There are some evidences – such as the fact that this speech was made after the war of Jamal in which doubts raised in obedience to Imam Ali (AS) and he severely reacted and dealt with the wrongdoers, as well as some people`s involvement in and suffered from an infectious diseases and, then, their confession to the hadith – based on which, it can be inferred that the meaning and aim of hadith of Ghadir is Imamate and guardianship, not merely affection and friendship.
Machine summary:
از شواهد به دست می‌آید که مناشدة مزبور، علاوه بر روایت‌شدن از طریق صحابه، تواتر معنوی نیز دارد؛ و از قراین، از جمله اینکه مناشدة پس از جنگ جمل و تردید در اطاعت از امام7 رخ داده و حضرت7 با شدت با منکران برخورد کرده و نیز از ابتلای برخی به بیماری و سپس اقرار آنان به حدیث، برمی‌آید که منظور از حدیث غدیر امامت و ولایت است نه صرف محبت و دوستی.
بر اساس این روایات، بعد از آنکه برخی گفت‌وگوهای مردم درباره امامت امام علی7 به گوش آن حضرت7 رسید در فرصتی مناسب که بسیاری از صحابه پیامبر9 و سایرین در رحبه حضور داشتند آنان را سوگند داد که هر که با گوشِ خود از پیامبر9 حدیث غدیر را شنید برخیزد و بر آن گواهی دهد.
ابن‌اثیر روایتش را چنین آورده است: امام علی7 با مردم در رحبه مناشده کرد و گفت: «هر که سخن پیامبر9 را در روز غدیر خم شنید برخیزد.
1. ابوحمزه انس بن مالک برخی از روایات حاکی از آن است که انس بن مالک یکی از این افراد منکر حدیث غدیر در زمان مناشده امام علی7 در رحبه بود.
در اسد الغابة ضمن ذکر داستان و سند روایت از ابن‌عقده می‌گوید او از أَبُوإِسْحَاق نقل کرده است که: علی [ع] روز رحبه مردم را سوگند داد که هر کس این سخن رسول‌الله9 «من کنت مولاه فعلی مولاه، اللهم وال من والاه و عاد من عاداه» را شنید شهادت دهد.
(
, 
, 
)
