Abstract:
مواجههی نخبگان ایرانی عصر مشروطه با تمدن غربی زمینهساز فرآیند فرهنگپذیری مفاهیم و دستگاههای اندیشهی غربی از سوی اندیشهوران این برههی تاریخی و به تبع آن صورتبندی گفتمانهای سنتگرا، تجددگرا و اصلاح معرفت دینی شد. بازتابندگی باورداشتهای این گفتمانها در زیستجهان کنونی ایران ضرورتی حیاتی به بازاندیشی شاخصههای گفتمانهای مزبور میدهد. بازشناسی شاخصههای گفتمان اصلاح معرفت دینی در روزنامهی حبلالمتین تهران پاسخی بدین ضرورت است. تحلیل انتقادی گفتمان چارچوبی نظری است که با تکیه بر آن از شاخصههای گفتمان اصلاح معرفت دینی در روزنامهی حبلالمتین پردهبرداری میکنیم. از کاربست این چارچوب نظری چنین برداشت میشود که مولفههای بافتار تاریخی عصر مشروطه همچون ورود اندیشههای جدید، استبداد، استعمار و شکست اصلاحات سیاسی تعینبخش مناسبات شریعت و تجدد بهمثابهی گرهگاهی بود که گفتمان اصلاح معرفت دینی حول آن مفصلبندی شد. احیای آموزههای قرآنی، بازگشت به اسلام اصیل، بازتعریف نقش روحانیت، ضرورت وحدت مسلمانان و رعایت حقوق اقلیتهای دینی مهمترین شاخصههای گفتمان اصلاح معرفت دینی در روزنامهی حبلالمتین بود که به واسطهی کنش بیناگفتمانی جذب عناصر گفتمانهای سنتگرا و تجددگرا حول گرهگاه مناسبات شریعت و تجدد مفصلبندی شد.
The confrontation of Iranian elites of constitutional era with Western civilization led to the process of adaptation of concepts and devices of Western thought and، consequently، the formulation of conservative، modern، and reform-oriented religious knowledge discourses by the thinkers of this historical period. The reflection of accepting these discourses in the current Iranian context is critical for redefining the characteristics of aforementioned discourses. Recognizing the characteristics of discourse on reforming religious knowledge in Tehran Habl al-matin newspaper is a needed answer to this necessity. Critical discourse analysis is theoretical framework which helps us to unveil the characteristics of discourse on reforming religious knowledge. The application of this theoretical framework can be interpreted in this way that the components of historical context of the constitutional era such as the entry of new ideas، tyranny، colonialism and the failure of political reform determinant of the "relations of religion and modernity،" were considered as the node around which the religious knowledge reformation discourse was articulated. The revival of the teachings of the Quran، return to the original Islam، redefining the role of the clergy، the need for unity of Muslims and respecting the rights of religious minorities were the most important characteristics of religious knowledge reformation discourse in Tehran Habl al-Matin newspaper; and due to the inter-discourse interactions، the components of traditional and modern discourses were articulated around the node of "relations of religion and modernity”
Machine summary:
احیای آموزه های قرآنی ، بازگشت به اسلام اصیل ، بازتعریف نقش روحانیت ، ضرورت وحدت مسلمانان و رعایت حقوق اقلیت های دینی مهـم تـرین شاخصه های گفتمان اصلاح معرفت دینی در روزنامه ی حبـل المتـین بـود کـه بـه واسطه ی کنش بیناگفتمانی جذب عناصر گفتمان های سنت گـرا و تجـددگرا حـول گره گاه «مناسبات شریعت و تجدد» مفصل بندی شد.
واژه های کلیدی : گفتمان اصلاح معرفت دینی ، روزنامه ی حبل المتین تهران ، تحلیل انتقادی گفتمان ، مناسبات شریعت و تجدد، مشروطه ، مطبوعات مقدمه جذب عناصر فرهنگی مدرنیته نقطه ی عطفی در تاریخ ایران معاصـر اسـت ، پدیـده ای کـه زمینه ساز ظهور جریان های اندیشه و اندیشه ورانی شد که در مقام تبیین و نقد آرمـان هـای مشروطه و سازوکارهای تحقق ایـن آرمـان هـا و گـذار بـه دنیـای جدیـد قـرار گرفتنـد.
بـه همین جهت پایان دادن به اختلافات میان مسلمانان و ایجاد وحدت و همبستگی میان آنان مبدل به یکی از دشواره های رهبران گفتمان اصلاح معرفت دینـی شـد، دشـواره ای کـه در روزنامه ی حبل المتین تهران نیز بازتاب داشت .
بدین منظور کوشش شد تا روزنامه ی حبل المتین تهران را بـه مثابـه ی یکی از کاربران گفتمان اصلاح معرفت دینی مورد بررسی قرار دهـیم .
١، ٢، ٣، ٦، ٩، ١٢، ٢٣، ٢٦، ٣٠، ٣٢.
٢، ٦، ١٦، ٥٩، ٨٣، ٩١، ٩٣، ١٠٤، ١١٣، ١١٤، ١٤٣، ١٤٧، ١٥٤، ١٥٥، ١٦١، ١٦٢، ١٨٤، ١٩٢، ١٩٧، ٢١٤، ٢٣٨، ٢٦٢، ٢٦٥، س.